Het is in de toekomst mogelijk om bevolkingsonderzoek naar prostaatkanker te doen. Dit lukt door met een computer prostaat-MRI’s te beoordelen op dezelfde manier als nu een radioloog dat doet. Hiermee zou het sterftecijfer met 22 procent kunnen dalen. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Geert Litjens aan het Radboudumc.
Op dit moment wordt de mogelijke aanwezigheid van prostaatkanker vastgesteld op basis van verhoogde PSA-waarden in het bloed en vervolgens een prostaatbiopt. Deze methode wijst ook relatief onschuldige prostaatproblemen aan en leidt tot veel overdiagnose en overbehandeling. Daarom is deze techniek niet geschikt voor bevolkingsonderzoek
Ervaren radiologen
Een PSA-test gecombineerd met een MRI is waarschijnlijk wel gevoelig en specifiek genoeg. Litjens schat in dat voor bevolkingsonderzoek in Nederland tienduizenden MRI’s per jaar gemaakt moeten worden. De apparaten hiervoor zijn er wel, maar er zijn te weinig ervaren radiologen om deze beelden te beoordelen. Als radiologen geholpen kunnen worden door de geautomatiseerde beoordeling van de computer, is de inzet van MRI wel mogelijk.
Algoritme
Hiervoor ontwikkelde Litjens een algoritme. Hij baseerde zich hiervoor op de werkwijze van radiologen: “Het eerste dat het programma moet doen, is aanwijzen waar de prostaat zit. Voor een radioloog is dat kinderspel, maar de computer heeft er wat meer moeite mee. Vervolgens kijkt het programma heel globaal of er verdachte gebieden zichtbaar zijn. Bijvoorbeeld donkere vlekken in de prostaat die daar niet horen. Als hij iets ziet dat prostaatkanker zou kunnen zijn, gaat het programma gedetailleerd naar die plek kijken.”
Nauwkeurig
Radiologen zien sneller dan een computer of er iets mis is op een MRI-scan. De computer is volgens Litjes weer beter in kwantitatieve analyses van de beelden, wat helpt bij het bepalen van de ernst van de kanker. Op deze manier vult de computer het werk van de radioloog aan en kan de radioloog beter onderbouwd een diagnose stellen. Ook kan de computer de radioloog helpen om tumoren te ontdekken, die hij over het hoofd heeft gezien. De diagnose wordt hiermee dus nauwkeuriger.
Litjes gaat nu het algoritme verder verbeteren en bij een grote groep patiënten vergelijken hoe de computer presteert in vergelijking met de radioloog.
Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. Jaarlijks krijgen meer dan 10.000 mannen deze ziekte en overlijden er 2.500 aan.