De vijf samenwerkende inspecties voor de jeugd hebben een kader ontwikkeld voor het toezicht op de kwaliteit van de jeugdzorg. Binnen dit Toezichtkader Stelseltoezicht Jeugd staat de vraag centraal of jeugdigen en gezinnen effectief en in goede samenwerking geholpen door (hulp)organisaties.
De Inspectie Jeugdzorg, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de Inspectie van het Onderwijs, de Inspectie Veiligheid en Justitie en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, werken sinds 2003 samen op het terrein van jeugd binnen het samenwerkingsverband Samenwerkend Toezicht Jeugd (STJ). Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Daarnaast kunnen meerdere organisaties uit verschillende domeinen een rol spelen. Om een goede afstemming en samenwerking te bereiken willen de samenwerkende inspecties één kader voor het toezicht.
Het Toezichtkader Stelseltoezicht Jeugd is ontwikkeld op basis van het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind, de nieuwe Jeugdwet en de Wet Passend Onderwijs. Andere bronnen vormden wet- en regelgeving en waarderingskaders op de terreinen van de vijf jeugdinspecties.
Jeugd in beeld en in de zorg
Concreet schrijft het kwaliteitskader voor dat er is zicht op de doelgroep, dat de toegang tot zorg en ondersteuning laagdrempelig is en dat er wordt gekeken naar de draagkracht en risico’s in het gehele gezin en het sociale netwerk. Het bepalen van de zorgbehoefte gebeurt samen met de jeugdige en het gezin. Waar nodig worden andere partijen betrokken.
Om risico’s met betrekking tot de veiligheid van jeugdigen en gezinnen in te schatten en ook zorgmijders te bereiken, moeten de betrokken partijen informatie delen. Zorg en ondersteuning moeten volgens het toezichtkader aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van de jeugdige en het gezin en het sociale netwerk.
Doelen van de zorg en ondersteuning moeten concreet zijn en gericht op effecten. Er wordt systematisch geëvalueerd of de gestelde doelen worden behaald. De zorg wordt afgesloten als de jeugdige en het gezin zelfstandig verder kunnen of als er een vervolg is georganiseerd.
Wettelijke eisen
Het toezichtkader is vooral bedoeld om onderzochte partijen te stimuleren zichzelf te verbeteren, zeggen de inspecties. Niettemin kan in geval van geconstateerde tekortkomingen een sectorale inspectie nader onderzoek doen naar de naleving van wettelijke eisen.
Naast het stelseltoezicht onderscheidt de Jeugdwet ook het toezicht op de naleving van wettelijke vereisten. Voor dit toezicht hebben de vijf inspecties eveneens toetsingskaders ontwikkeld op basis van wet- en regelgeving, zoals het toetsingskader Verantwoorde Hulp voor Jeugd (VHJ) van de Inspectie Jeugdzorg en het toezichtkader Passend Onderwijs van de Onderwijsinspectie.