Hogere eigen bijdragen en een restrictief inkoopbeleid door zorgverzekeraars zetten de kwaliteit van de diabeteszorg in toenemende mate onder druk. Dat komt naar voren uit de nieuwe pakketscan diabeteszorg die het Zorginstituut Nederland onlangs heeft gepubliceerd.
In de pakketscan zijn in totaal vijftien knelpunten terug te vinden. Een flink aantal van deze knelpunten hangt samen met veranderingen in de financiering van de zorg of het inkoopbeleid van zorgverzekeraars. Zo schiet de kwaliteit bloedglucosetestmateriaal tekort. Door het beleid van zorgverzekeraars en leveranciers moeten patiënten soms overstappen op goedkopere meters waarvan de kwaliteit niet altijd duidelijk is. Zowel patiënten als zorgverleners vragen om een onafhankelijk kwaliteitskeurmerk en jaarlijkse metercontroles op goed bereikbare locaties.
Daarnaast zijn er problemen met de vergoeding van de zorg. Diabetespatiënten hebben vaak aan specifieke vormen van zorg, zoals pijnbehandeling met elektroden, fysiotherapie en bewegen, dieetadvisering, bepaalde genees- of hulpmiddelen en mondzorg. Deze vallen veelal onder het eigen risico. Ook is er veel onduidelijkheid over welke zorg nu wel of niet vergoed wordt.
Voetzorg
Een bijzonder punt van aandacht is de voetzorg voor diabetici. Zo’n 3 à 4 procent van de diabetespatiënten krijgt ernstige voetcomplicaties, met soms amputatie van tenen of voet als gevolg. “Recente veranderingen in de financiering en organisatie van de diabetische voetzorg hebben bovendien tot veel onrust onder voetzorgverleners geleid”, constateert het Zorginstituut. “Dit lijkt de kwaliteit van de voetzorg voor diabetespatiënten niet ten goede te komen.”
Bovendien hebben zorgverleners niet altijd genoeg aandacht voor voetproblemen van diabetespatiënten. Zo krijgen patiënten soms verkeerde adviezen, worden ze te laat doorverwezen of zijn hulpmiddelen zoals steunzolen en orthopedisch schoeisel niet goed aangemeten.
Late herkenning speelt volgens het Zorginstituut ook op andere fronten. Zo wordt bij kinderen de diagnose vaak pas vaak pas laat gesteld. Veel diabetespatiënten hebben depressieve klachten, maar ook deze worden onvoldoende herkend en behandeld. Hetzelfde geldt voor patiënten met diabetescomplicaties als hartklachten, nierproblemen en neuropathie. Daarnaast blijft de diabeteszorg voor kwetsbare groepen als ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen of psychiatrische patiënten achter.
Patiënten met lage gezondheidsvaardigheden, waaronder migranten en allochtonen, krijgen bovendien te maken met taal- of cultuurbarrières. Ondersteuning bij zelfmanagement is beperkt, een zorgplan wordt niet veel gebruikt en de diabeteszorg is nog niet genoeg op de individuele patiënt afgestemd.
Leefstijl
Het Zorginstituut pleit in de pakketscan dan ook voor meer aandacht voor leefstijl. Leefstijlinterventies zouden een cruciale rol moeten spelen in de behandeling van diabetes. In de praktijk blijken patiënten deze echter niet altijd te krijgen. Zorgverleners hebben nog onvoldoende aandacht voor voeding, afvallen en bewegen bij patiënten. Soms missen zorgverleners hier de vaardigheden voor. Maar ook financiële overwegingen kunnen een rol spelen. Er is wel sprake van een groeiend aantal huisartsen, zorggroepen en diabetespoliklinieken dat hun diabetespatiënten door gezamenlijke wandelingen meer aan het bewegen probeert te krijgen.