AppleMark
De geestelijke gezondheidszorg (ggz) is te veel naar binnen gericht en onderling verdeeld. Daardoor is de beleidsvorming rond sector grotendeels in handen van de zorgverzekeraars terecht gekomen. Ook is er door de interne gerichtheid te weinig oog voor de noden van de cliënt.
Dat zeggen verschillende ggz-deskundigen in het novembernummer van Skipr-magazine. “Imago-onderzoek laat zien dat de ggz naar binnen gericht is en onderling verdeeld”, vat bestuursvoorzitter Adriaan Jansen van GGZ Friesland de stand van zaken samen. “De grote fusiegolf heeft vooral burenfusies opgeleverd die qua aanbod meer van het zelfde leveren. Branche en professionals ruziën verder over hoofd-behandelaarschap en het lukt bestuurders niet om de regeldruk zo te filteren dat mensen op de werkvloer daar geen last van hebben.”
Versnipperd
“Veldpartijen zijn vaak vooral druk met elkaar bestrijden. Iedereen heeft zijn eigen belangetjes te verdedigen. Heel Nederlands misschien, maar het is uiteindelijk dood in de pot”, vindt oud-ggz-bestuurder Jan Tromp. “Doordat de sector zo versnipperd is, hebben de zorgverzekeraars het geduld verloren met de ggz en hebben ze zelf stappen gezet. Zo is het financiële perspectief dominant geworden ten koste van visie en inhoud.”
Klantonvriendelijk
Parallel aan dit financiële primaat is de sector de afgelopen jaren overspoeld door protocollen en richtlijnen. Mede hierdoor heeft de werkwijze van de ggz een sterk bureaucratisch karakter gekregen met weinig aandacht voor het patiëntperspectief. “De ggz is één van de weinige gebieden waar hardnekkig niet naar klanten wordt geluisterd”, stelt Wilma Boevink, ervaringsdeskundige en senior wetenschappelijk medewerker van het Trimbos-instituut en de Universiteit Maastricht, in Skipr-magazine. “Het idee leeft dat er iets mankeert in de bovenkamer, dus hoeven de wensen en vragen van de klant niet serieus genomen te worden.”
Door de decentralisatie van de zorg heeft de ggz er recentelijk een zware bestuurlijke opdracht bij gekregen, naast het al lopende proces van ambulantisering en beddenreductie. Dit versterkt volgens de deskundigen de interne gerichtheid. “De sector is vooral druk met overleven en veranderingen op korte termijn”, oordeelt Tromp. “Maar intussen kijken we nauwelijks verder dan 2017 of 2018. Wat de sector nodig heeft is een overkoepelend visie, een gemeenschappelijk punt op de horizon, dat de weg wijst naar een duurzame, toekomstbestendige ggz.”
Nieuwe ggz
Met pamflet De Nieuwe GGZ hebben Boeve en psychiater Jim van Os eind oktober een krachtige aanzet tot een dergelijke overkoepelende visie gegeven. Het document is door zo’n honderd ggz-deskundigen ondertekend, waaronder bestuurders, professionals, zorgverleners, wetenschappers en ervaringsdeskundigen. In het schotschrift pleiten Boeve en Van Os onder meer voor een op individueel herstel gerichte aanpak, preventie en een optimale benutting van digitale hulpmiddelen. “We steken momenteel jaarlijks 25 miljoen euro in registraties en vragenlijsten”, aldus Van Os op 23 oktober in een interview met Radio1. “Laten we die 25 miljoen euro in goede, intuïtieve digitale instrumenten steken die mensen daadwerkelijk helpen beter met hun kwetsbaarheden om te gaan.”
Lees het artikel ‘Sterfhuis ggz’ in Skipr-magazine 11, november 2015.