Vrouwen met borstkanker in een vroeg stadium krijgen na hun operatie vaak aanvullende chemotherapie om uitzaaiingen te voorkomen. Maar een aanzienlijk deel van de vrouwen had waarschijnlijk nooit uitzaaiingen gekregen en ondergaat deze zware therapie dus mogelijk onnodig. Bovendien is er een kostenbesparend effect als chemotherapie niet wordt ingezet.
Dit blijkt uit een Europees onderzoek onder bijna 6700 patiënten, waarvan ruim 2000 uit Nederland. Bij de zogeheten MINDACT-studie werd de MammaPrint ingezet, een door het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) ontwikkelde test waarmee kan worden voorspeld voor welke vrouwen met een vroeg stadium hormoongevoelige borstkanker, de aanvullende chemotherapie nodig is en voor welke niet. Het gebruik van MammaPrint kan bij 2500 patiënten per jaar onnodige chemotherapie voorkomen. De betrouwbaarheid van deze test is volgens het AVL nu definitief aangetoond in het Europese onderzoek.
De MINDACT-studie is ontworpen om aan te tonen of het veilig is als vrouwen met een ‘laag risico’ op basis van de uitkomst van de MammaPrint afzien van chemotherapie. “Dat blijkt inderdaad zo te zijn”, volgens Emiel Rutgers, chirurg in het Antoni van Leeuwenhoek. “Van de 1550 vrouwen die in deze laag risico groep vielen, maar klinisch hoog risico waren, heeft de helft chemotherapie gekregen en de helft niet. In beide groepen was het percentage vrouwen dat in de jaren erna ziektevrij bleef gelijk, namelijk 95 procent.”
Kans op overleving
De resultaten van het onderzoek zijn op 18 april gepresenteerd tijdens het jaarcongres van de American Association for Cancer Research in New Orleans. De studie laat nu in een grote groep patiënten zien wat kleinere studies eerder voorzichtig toonden: bij patiënten met hormoongevoelige borstkanker die volgens de MammaPrint een kleine kans op uitzaaiingen hebben, is chemotherapie niet nodig. Hun kans op overleving is even goed met of zonder chemotherapie. Bij deze groep is de vaak belastende behandeling dus niet nodig.
Jaarlijks krijgen 14 duizend vrouwen de diagnose borstkanker. Hiervan heeft 80 procent te maken met een hormoongevoelige vorm. In Nederland ondergaan zo’n 2500 vrouwen per jaar chemotherapie, terwijl deze hen geen overlevingswinst biedt. Niet alleen blijven deze patiënten de belastende en ongunstige bijwerkingen van de chemotherapie bespaard, door chemo niet in te zetten is er bovendien een kostenbesparend effect.
De MINDACT-studie laat ook zien dat de MammaPrint breder kan worden ingezet dan tot nu toe gebeurt. Op dit moment wordt de test alleen ingezet als de tumor kleiner is dan 2 centimeter en er geen aangetaste lymfeklieren zijn. Nu blijkt dat de MammaPrint ook kan worden ingezet om te kijken of chemotherapie zinvol is bij vrouwen met maximaal drie aangetaste lymfeklieren in de oksel en/of een tumorafmeting tot 5 centimeter. Dit vergroot de groep borstkankerpatiënten voor wie de MammaPrint een nuttig instrument is met 4000 vrouwen per jaar.