Professionaliteit en ervaringsdeskundigheid van hulpverleners in de ggz worden onnodig gescheiden. Er moet meer ruimte komen voor persoonlijke ervaringen van professionals. Dit stelt Alie Weerman in haar onderzoek, waarop zij onlangs is gepromoveerd aan de Vrije Universiteit.
De combinatie professionaliteit en ervaringsdeskundigheid werd in eerste instantie gezien als iets onwenselijks: je was óf ervaringsdeskundige óf professioneel opgeleid sociaal werker. Met haar onderzoek wil Weerman ervaringsdeskundigen een steun in de rug geven. “Het omgaan met schaamte, stigma en onmacht speelt bij cliënten met verslavingsproblematiek een belangrijke rol. Hulpverleners die zelf dergelijke ervaringen hebben gehad, kunnen hier vaak goed bij aansluiten. Zij kunnen cliënten hoop geven en bemoedigen als zij de moed hebben hun eigen ervaringen bekend te maken.”
Het deskundig leren gebruiken door hulpverleners van ervaringskennis vraagt wel om de juiste begeleiding en scholing, vindt ze. Als het aan haar ligt, wordt ervaringskennis integraal als bron van kennis opgenomen in een opleiding. De persoon van de professional moet meer ruimte krijgen, door het gebruiken van persoonlijkheidskenmerken als empathie, assertiviteit en integriteit. Ook moet er ruimte zijn voor het expliciet gebruiken van eigen levenservaring binnen de beroepsuitoefening. In de SPH-opleiding van hogeschool Windesheim, waar Weerman docent is, is hiervoor ruimte. Studenten die bijvoorbeeld verslaafd zijn geweest of psychiatrische problemen hebben gehad, krijgen de mogelijkheid om deze ervaringen op deskundige wijze te gebruiken in hun beroep.
Ervaring inzetten
Cliënten waarderen het wanneer professionals hun eigen ervaring inzetten in de behandeling, volgens Human Concern, Centrum voor eetstoornissen. De organisatie werkt zelf vanaf de oprichting in 2003 al ervaringsprofessionals: therapeuten die zelf hersteld zijn van een eetstoornis. Maar liefst 96 procent van de cliënten zien de meerwaarde hiervan voor de behandeling, volgens Marieke Brouwer, Manager Ervaringsprofessionaliteit bij Human Concern. “De belangrijkste voordelen volgens cliënten zijn dat zij zich begrepen, (h)erkend en veilig voelen. Bovendien zien zij in de Ervaringsprofessional een rolmodel en vinden zij de therapeut deskundiger en toegankelijker.”
Brouwer beaamt de stelling van Weerman dat het inzetten van ervaringskennis door hulpverleners vraagt om de juiste begeleiding en scholing. Bij Human Concern worden ervaringsdeskundigen in de interne opleiding getraind op het adequaat inzetten van de eigen ervaringen. Bovendien vindt er continu (bij)scholing, intervisie, supervisie plaats.