De universitaire medische centra (umc’s) moeten meer onderzoek doen dat kan bijdragen aan kwaliteit en betaalbaarheid van zorg en preventie. Dit stelt de Gezondheidsraad in het vandaag verschenen advies Onderzoek waarvan je beter wordt.
“Het onderzoek in umc’s richt zich sterk op basale biomedische vragen en op complexe medisch-specialistische onderwerpen”, aldus de adviesraad. Deels is dit historisch bepaald en het wordt in stand gehouden doordat in de beoordeling van onderzoekers de nadruk ligt op citatiescores, en maatschappelijke relevantie onvoldoende meeweegt. Ook speelt mee dat zorgverzekeraars erop sturen dat umc’s alleen complexe zorg verlenen. Hierdoor blijft onderzoek naar ‘gewone’ patiënten en naar preventie achter bij onderzoek naar patiënten met complexe problemen.
De Gezondheidsraad wijst erop dat het overheidsbeleid de afgelopen jaren gericht is geweest op een verschuiving van intramurale zorg naar extramurale zorg. In 2030 is een kwart van de Nederlandse bevolking ouder dan 65 jaar en hebben naar verwachting ongeveer zeven miljoen mensen een chronische ziekte. “De vergrijzing en de toegenomen aandacht voor zelfredzaamheid en participatie vragen om meer aandacht voor care en preventie. Deze ontwikkelingen zijn vooralsnog slechts mondjesmaat terug te zien in het onderzoek dat aan umc’s wordt gedaan.”
Financiering
Meer praktisch bruikbaar onderzoek vraagt volgens de Gezondheidsraad om structurele samenwerking met andere zorgverleners, patiënten en gemeenten, zodat de vragen worden onderzocht die er in de praktijk toe doen. De raad adviseert om voor de financiering van dit onderzoek een fonds op te richten waaraan belanghebbende partijen bijdragen. Verder moet verspilling van onderzoeksgeld worden tegengegaan en moet de maatschappelijke relevantie van onderzoek een rol spelen bij de beoordeling van onderzoekers.
De Gezondheidsraad constateert dat er bovendien te weinig onderzoek is naar kwaliteit en doelmatigheid van zorg, terwijl dat vanwege de stijgende zorgkosten en de verschuiving van ziekenhuiszorg naar zorg aan huis heel belangrijk is. De raad adviseert umc’s te investeren in structurele samenwerking met andere regionale aanbieders van zorg en preventie, en met patiënten en kennisinstituten. Daarbij gaat het niet alleen om de uitvoering van het onderzoek, maar ook om de vaststelling welke onderzoeksvragen prioriteit verdienen. Ook gezondheidsfondsen, gemeenten en zorgverzekeraars moeten bij die keuzen betrokken worden.
Verheugd
De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) laat in een reactie weten dat de umc’s de nieuwe kijk op gezondheid die de Gezondheidsraad uitdraagt, namelijk het benadrukken van gezondheid en hoe die te bevorderen, volledig onderschrijven. De umc’s zijn “verheugd” dat de raad hierin een belangrijke onderzoeksrol voor hen ziet weggelegd.
“Een regionaal-innovatieve en internationaal-wetenschappelijke oriëntatie die de Gezondheidsraad als ontwikkeling van de toekomst ziet, hebben de umc’s reeds lange tijd geleden ingezet”, stelt NFU.