AppleMark
De afgelopen jaren hebben ziekenhuizen hun groei kunnen beperken. De komende jaren zullen zij dat, mede door demografische en economische ontwikkelingen, niet meer kunnen waarmaken. Dat stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen viert haar 25ste verjaardag met de publicatie van een brancherapport over deze periode. In het rapport worden verschillende trends met betrekking tot de algemene ziekenhuizen en hun patiënten besproken.
Een belangrijke, door de politiek aangestuurde trend, was dat de toename van zorg die ziekenhuizen leverden werd beperkt. De jaarlijkse groei bedraagt inmiddels, zoals afgesproken in het hoofdlijnenakkoord, één procent.
Het Centraal Planbureau verwacht op basis van demografische en economische ontwikkelingen dat de vraag naar zorg de komende jaren zal toenemen met 3,5 procent per jaar. Dat zal zich tonen in de groei van ziekenhuiszorg, zo is de verwachting.
“Verdere afname van ziekenhuisgroei is niet realistisch”, zegt NVZ-voorzitter Yvonne van Rooy dan ook. “We willen graag blijvend ruimte in de Rijksbegroting zien voor goede zorg. Het is belangrijk dat de politiek dit op het netvlies heeft. We (de ziekenhuizen, red.) hebben de afgelopen jaren ons heel verantwoordelijk opgesteld door de omzetten niet boven de één procent uit te laten gaan. Feitelijk dit jaar zelfs op de nullijn. Dat was een bijdrage van de ziekenhuizen in tijden van crisis aan de bezuinigingen van het kabinet. Maar daarmee zijn een aantal essentiële investeringen achterwege gebleven en worden noodzakelijke uitgaven weggedrukt. Bijvoorbeeld omdat de kosten van dure geneesmiddelen zijn door blijven stijgen. Het kan niet zo zijn dat het plafonneren van de omzetten van de zorg van de afgelopen jaren gewoon doorgetrokken kan worden. Het is geen crisis meer. Er zijn weer meevallers bij het kabinet, er is weer ruimte en het is in het belang van de patiënten dat de ziekenhuizen de zorg kunnen leveren zoals die geleverd moet worden.”
Minder ziekenhuizen op meer locaties
Een andere belangrijke trend die het brancherapport bespreekt is de afname van het aantal ziekenhuizen in Nederland. Sinds 1972 is meer dan de helft van de ziekenhuizen in Nederland verdwenen. Daarentegen is het aantal locaties waar specialistische zorg wordt geleverd toegenomen. “Er is dus meer dan ooit sprake van concentratie, maar ook van zorg dichtbij de patiënt in de buurt”, constateert Van Rooy.
Het aantal algemene ziekenhuizen nam tussen 2014 en 2016 door fusies en een faillissement verder af tot 69. Samen zijn zij op 119 locaties actief. Daarnaast zijn er 109 buitenpoli’s van algemene ziekenhuizen en twee buitenpoli’s van universitair medische centra.
Het aantal nevenlocaties waarop ziekenhuiszorg wordt geleverd, neemt toe doordat er enerzijds meer ziekenhuizen met meerdere volwaardige locaties zijn en anderzijds doordat het aantal buitenpoli-locaties toeneemt, zo is in het rapport te lezen.
Arno Timmermans, bestuurslid van de NVZ en voorzitter raad van bestuur van het Westfries Gasthuis: “Ik denk dat die trend zich wel door zal zetten. Minder organisaties en meer locaties, omdat je een grootschalige organisatie nodig hebt om de zorg goed op een kleinschalige manier te kunnen leveren. Je hebt steeds grotere organisaties nodig om juist specialisaties te kunnen blijven bieden.”
Patiënt
Tot slot is er ook in de benadering van patiënten binnen het ziekenhuiswezen veel veranderd in de afgelopen vijfentwintig jaar. Patiënten worden meer en meer betrokken in de besluitvorming over hun behandelkeuze, hebben meer regie en doen meer aan zelfmanagement, stelt het rapport. “Begrippen die 25 jaar geleden nauwelijks speelden en tegenwoordig niet meer weg te denken zijn”, memoreert Van Rooy.