‘Hoe doen twee egeltjes het? Héél voorzichtig.’ Zie hier een van de eerste campagnes van de Rutgers stichting over veilig en voorzichtig vrijen. Het is wat omzichtiger dan het meer recente ‘Maak seks lekker duidelijk’. Laat staan de boektitel ‘Ik wil niet meteen een hand in mijn broek’.
Donderdag viert Rutgers het vijftigjarig bestaan. Het kenniscentrum voor seksualiteit heeft in die tijd een grote ontwikkeling doorgemaakt. “We begonnen in de jaren van de seksuele revolutie”, zegt directeur Ton Coenen. “We richtten ons op de voorlichting over anticonceptie en abortus, de toegang tot de pil was toen nog een gevecht. In de jaren negentig werd seksueel geweld een belangrijk onderwerp. En eigenlijk zijn die thema’s nog steeds allemaal actueel. Alleen benaderen we jongeren natuurlijk anders dan een halve eeuw geleden.”
Tienerzwangerschappen
De voorlichting werkt. Het aantal tienerzwangerschappen is laag in ons land. Hetzelfde geldt, ondanks de liberale wetgeving, voor de abortussen. Tegelijk laat de MeToo-discussie zien dat er op het gebied van gedwongen seks nog veel te doen is.
Coenen: “Slechts één op de drie scholen besteedt hier gestructureerd aandacht aan. Maar het blijkt eveneens lastig om preventie op de politieke agenda te krijgen. We hebben al een brief naar de nieuwe ministers gestuurd om hier serieus aandacht voor te vragen. Historisch gezien blijft seksueel geweld een moeilijk thema. Er rust nog steeds een taboe op, we sluiten onze ogen ervoor. Want het is echt niet altijd even onzichtbaar als we denken.”
Oeganda
De afgelopen 25 jaar verlegt Rutgers het werk ook naar het buitenland. Vooral in zuidelijk Afrika en delen van Azië werkt de organisatie hard aan betere voorlichting, zegt Coenen. “In zuidelijk Afrika wonen nu 1,3 miljard mensen, de prognose voor het einde van de eeuw is 4 miljard. Maar als we weten dat vier op de tien zwangerschappen ongepland of ongewenst zijn, kunnen we iets aan die bevolkingsgroei doen. In veel landen hebben we in samenwerking met lokale organisaties lesprogramma’s opgezet. Oeganda vind ik in dat opzicht een echt succesverhaal. Politiek gezien is dat een zeer complex land, maar jongeren krijgen er nu op grote schaal seksuele voorlichting.”
Online
Maar ook in Nederland is er nog volop werk te doen. “Veel dingen blijven onveranderd. Jongeren moeten nog steeds alles leren begrijpen over seksualiteit. Doordat het thema om ons heen veel zichtbaarder is dan vijftig jaar geleden, is wel ons vertrekpunt anders. Met Sense.info hebben we tegenwoordig bijvoorbeeld samen met Soa Aids Nederland een interactief platform waarop jongeren veel van elkaar leren. Dat ze veel zelf kunnen opzoeken, maakt ons werk echter niet per definitie makkelijker dan in de jaren zestig en zeventig. Jongeren hebben nu ook te maken met online relaties en de vraag welke foto’s ze wel en niet doorsturen. Elke periode heeft nieuwe aandachtsgebieden.”
Zo blijft de behoefte aan goede voorlichting evident. Dat vindt koning Willem-Alexander blijkbaar ook, getuige zijn bezoek aan de jubileumbijeenkomst van donderdag. Coenen: “We zijn erg blij met zijn komst. Daarmee laat hij zien hoe belangrijk hij ons werk vindt.” (ANP)