Ziekenhuizen moeten zich bij portfoliokeuzes nadrukkelijker laten leiden door bedrijfseconomische afwegingen. Dergelijke keuzes worden echter bemoeilijkt door de matige kwaliteit van de financiële verslaglegging. Dat constateert accountantsbureau BDO op basis van een analyse van de jaarrekeningen.
Volgens BDO komt een groot aantal algemene ziekenhuizen zonder aanvullende maatregelen in de rode cijfers. De continuïteit kan alleen worden gewaarborgd door intensiever samen te werken met andere ziekenhuizen en overige zorginstellingen. Daarnaast moeten ziekenhuizen bedrijfseconomische aspecten nadrukkelijk meewegen bij de beslissing om bepaalde diensten wel of niet te verlenen.
Onvoldoende inzicht
Dergelijke keuzes worden volgens BDO bemoeilijkt door de magere kwaliteit van de financiële gegevens. Niet alleen is de transparantie en de vergelijkbaarheid tussen de ziekenhuizen soms ver te zoeken, de jaarrekeningen geven vaak maar beperkt inzicht in de verhoudingen tussen kosten en opbrengsten. “Wij vragen ons af of ziekenhuizen wel voldoende beeld hebben van hun kosten- en opbrengstenverhoudingen”, aldus Van den Haak. “Terwijl dit inzicht van cruciaal belang is in een markt die zorginstellingen dwingt om keuzes te maken. Het ontbreken van dit inzicht kan ertoe leiden dat instellingen zich, al dan niet bewust, richten op producten en diensten met een negatief rendement, waardoor het resultaat en het vermogen van de instellingen onder druk komt te staan. Als bepaalde activiteiten blijvend een negatieve resultaatbijdrage hebben, dan moet je dat wel eerst weten, wil je ervoor kunnen kiezen om die activiteiten al dan niet te continueren.”
Standaardisatie
De transparantie kan volgens BDO worden vergroot door bijvoorbeeld standaardisatie in te voeren bij zaken als de vorming van voorzieningen, de toepassing van impairment op activa en de waardering van onderhanden werk. “Dit zorgt voor een vereenvoudiging van administratieve voorschriften en dus voor een administratieve lastenverlichting”, aldus Van den Haak. “En het resulteert bovendien in een beter zicht op de werkelijke financiële positie van ziekenhuizen en de kosten van de zorg.”
Zwaar weer
Op het eerste gezicht ogen de overall-cijfers van de ziekenhuizen volgens BDO gunstig. Gezamenlijk boekten de algemene ziekenhuizen over 2010 een winst van 258 miljoen euro, een stijging van 45 miljoen euro . Het weerstandsvermogen steeg daardoor bijna een procent naar gemiddeld 14,2 procent en de solvabiliteit ging met 2 procent naar bijna 14 procent eind 2010. Toch voorzien onderzoekers Chris van den Haak en Rob Karlas van de BDO branchegroep Zorg zwaar weer. “Deze ratio’s zijn wat ons betreft nog steeds aanzienlijk lager dan op basis van het huidige risicoprofiel van algemene ziekenhuizen gewenst is”, aldus Van den Haak. Naast dit door marktwerking scherpere risicoprofiel krijgen de ziekenhuizen te maken met forse kortingen, voor alle ziekenhuizen betreft dit op jaarbasis 380 miljoen euro.