Verpleeghuizen zijn gespecialiseerde centra met multidisciplinaire zorg. We willen er mensen met complexe aandoeningen zo ondersteunen dat ze een goed leven te kunnen leiden dat past bij hoe ze dat zelf graag willen. Er is meer privacy, deskundigheid met betrekking tot diverse aandoeningen en samenwerking met bewoners en hun eigen dierbaren.
Autonomie
Hoewel veel bewoners verminderd in staat zijn voor hun eigen belangen op te komen, staat de autonomie toch hoog in het vaandel. Want we weten dat zelf kunnen beslissen en vrijheid ervaren, voor de meeste mensen belangrijke voorwaarden zijn voor een goed leven. De wet Zorg en Dwang, afgelopen januari in werking getreden, onderschrijft dit recht op zelf beschikken.
Bewoners van instellingen voor langdurige zorg geboden hebben recht op zeggenschap over hun zorg. Ze moeten goed geïnformeerd worden over de gang van zaken. Handelingen of beperkingen waartegen zij in woorden of gedrag verzet uiten, zijn niet toegestaan, tenzij er sprake is van dreigend ernstig nadeel. Datzelfde geldt voor collectieve beperkingen.
Maar, zoals men zegt, nood breekt wet. Vanwege de nationale volksgezondheid gelden er beperkingen voor alle burgers van dit land, die ingrijpen op de persoonlijke vrijheid en autonomie en ons vooral beperken in het sociale domein en bewegingsvrijheid. Voor bewoners van verpleeghuizen gelden echter nog meer beperkingen en deze zijn ook nog collectief.
Verantwoord
De belangrijkste beperking: geen bezoek. Niemand van je eigen dierbaren mogen zien, zelfs je eigen partner niet, zelfs niet op afstand. In de crisis die er begin maart heerste, kan deze noodmaatregel misschien verantwoord genoemd worden. Op langere termijn kan het niet zo zijn dat voor sommige mensen strengere maatregelen gelden, puur op basis van het feit dat ze in een voorziening wonen.
Voor thuiswonende mensen, die even oud en kwetsbaar zijn, gelden de strengere restricties immers niet. Ze kunnen, net als wij allen, zelf kiezen hoe zij invulling geven aan de maatregelen. Zij kunnen bepalen wie zij in hun huis toelaten, op welke wijze zij contact met hun dierbaren onderhouden. Zij kunnen er voor kiezen om binnen te blijven, maar de overheid staat het ook hen toe om buiten een frisse neus te halen of buiten dierbaren op afstand te ontmoeten.
Kwetsbare mensen
Er worden allerlei argumenten gegeven voor het ‘bezoekverbod’. Dat het gaat om zeer kwetsbare mensen. Dat klopt, maar dat geldt ook voor thuiswonende mensen met vergelijkbare kwetsbaarheid, die wel hun eigen afwegingen kunnen maken. Een ander argument: dat mensen in groepen leven. Het is echter een keuze van de instelling om de zorg zo te organiseren. Mensen die aangewezen zijn op verpleeghuiszorg hebben hier niet bewust voor gekozen. Voor sommigen is het prettig en heilzaam, voor anderen eerder belastend.
Dus misschien willen sommigen de groep best een tijdje inruilen voor een alternatief waarin de familie de zorgen weer op zich neemt, ondersteund vanuit het verpleeghuis. Een ander argument is bescherming van de gezondheid van medewerkers. Dat is natuurlijk echt een heel essentieel doel: wie kiest voor een belangrijk vak als verzorgende of anderszins direct werkzaam is in de gezondheidszorg, verdient maximale bescherming van de eigen gezondheid.
Zelf regie geven
Is er een uitweg uit het duivels dilemma? Natuurlijk! Allereerst is het van groot belang bewoners van instellingen en hun familie zelf regie te geven, binnen de maatregelen die voor ons allen gelden. Ze zijn zelf verantwoordelijke burgers en mogen in staat geacht worden verstandige afwegingen en keuzes te maken. Dit doet recht aan hetgeen wat we hen beloven als ze in een zorginstelling komen wonen: u bepaalt, waar nodig ondersteund door uw dierbaren, zoals vastgelegd toen u hier kwam wonen. Professionals hebben verstand van zaken en kunnen hiermee belangrijke adviseurs zijn als het gaat om afwegen van de verschillende risico’s en belangen. In de multidisciplinaire teams, zoals we dat altijd al doen. Of in speciale ethische commissies, die nu in veel organisaties aan het werk zijn.
Meer onderscheid
Daarnaast is het belangrijk om meer onderscheid te maken. Contact met je partner, met wie je misschien al vijftig of zestig jaar van je leven gedeeld hebt, is van een andere orde dan bezoekjes van neven en nichten of een oude buurvrouw. De risico’s zijn in bepaalde regio’s groter dan in andere. Psychologen in de ouderenzorg pleiten dan ook voor een persoonlijk ontmoetingsplan, op te stellen door de familie. Met behulp van testen, persoonsbeschermende maatregelen, hygiëne, creativiteit en goede afstemming met elkaar, is maatwerk te bieden dat geen extra gezondheidsrisico’s met zich mee hoeft te brengen.
Mijn pleidooi: hef het collectieve verbod op, geef bewoners, in overleg met professionals, de vrijheid om binnen de algemene beperkingen zelf maatwerk-afspraken te maken.
Maritza Allewijn
Directeur PgD
Eigen regie voor bewoner en familie in het verpleeghuis gaat verder dan een bezoekregeling. Het is een interessante gedachte om na te denken of verpleeghuizen in de toekomst geen eindstation meer te laten zijn. De herstel/revalidatieplaatsen zijn een goede aanzet
Denk verder en maak een bed ondergeschikt aan de zorgvraag. Dus geen vaste bed maar wel een stevige indicatie voor zorg. Dus meer afwisselend gebruik maken van intensieve zorg thuis en in verpleeghuis.
Daarmee ontstaat een andere perspectief waarbij netwerk/ familie en cliënt betrokken worden en mede verantwoordelijkheid dragen
Het moet niet zo zijn dat verpleeghuizen langdurige hospices worden
Armand Höppener oud psychiater en toezichthouder
Een mooi idee, maar is het praktisch uitvoerbaar?
Mijn schoonouders zitten onafhankelijk van elkaar in een verzorgingshuis, ieder een eigen kamer omdat ze na elkaar daar terecht zijn gekomen. Je ziet nu al dat bij het zorgpersoneel geen eenduidige behandelwijze wordt gehanteerd als het gaat om contact. Mijn ouders wonen beide op de begane grond. Waar de ene verzorgende het niet verbied om voor het raam te zwaaien en te bellen, wordt je door de andere verzorgende keihard weggestuurd. Een verklaring waarom kan, in 1e instantie, niet worden gegeven. Pas als je dreigt met een klacht wordt het beleid eenduidig en mogen we even voor het raam staan zwaaien en bellen. Veel onbegrijpelijker is dat mijn schoonvader vorige week naar het zh moest voor onderzoek, mijn vrouw hem mochten ophalen in de tochtsluis, hij geen mondkapje, mijn vrouw geen mondkapje of andere BPM’s of een temperatuur controle. Hij mee over straat en naar het zh en daarna weer bij het verzorgingshuis weer terug gebracht, terug in volledige isolatie.