“Houd je aan de coronamaatregelen en je voorkomt dat je ziek wordt”. En heel Nederland, in ieder geval het leeuwendeel, deed aan deze vorm van preventie. “Blijf, eenmaal besmet, thuis in isolatie en voorkom dat je anderen besmet”. En heel Nederland deed aan gezondheidsbescherming. Het belang van preventie kwam onomstotelijk vast te staan.
Publieke gezondheid
Dit is zichtbaar in de verkiezingsprogramma’s. Bijna alle partijen hebben het over investeren in preventie. Meer focus op publieke gezondheid en preventie zorgt voor meer gezondheid en welzijn in Nederland en dus voor minder (dure) zorg. De behoefte aan publieke gezondheid in de vorm van een robuuste infectieziektebestrijding die we tijdens de coronacrisis allemaal voelden, staat model voor de noodzaak van een krachtige brede publieke gezondheid in de wereld ná corona.
Bekostiging
Maar dan nu de wijze van bekostiging. Ik hoorde het minister De Jonge vanaf mijn eerste dag hier zeggen: “geld mag nooit een belemmering zijn in de bestrijding van corona”. En daarom testten wij meer dan 8,5 miljoen mensen op het coronavirus (tot soms wel 500.000 mensen per week), deden we zo’n 1 miljoen bron- en contactonderzoeken (op het hoogtepunt van de besmettingen meer dan 10.000 per dag) en hebben we op het moment dat ik dit schrijf zo’n 1 miljoen mensen gevaccineerd. Aantallen waar ik elke keer weer trots op ben, wat iedereen er ook van zegt.
Er kan dus veel, als mensen overtuigd zijn van de noodzaak en de daad bij hun woord voegen. Maar tegelijkertijd was de financiële positie van veel gemeenten niet rooskleurig. En als je dan als gemeente moet kiezen tussen het vervangen van lantaarnpalen die stuk zijn (korte termijn) of het investeren in jeugdgezondheidszorg (lange termijn), dan is het verleidelijk om je te richten op waar het nú knelt. En als je als landelijke overheid moet kiezen tussen investeren in extra ziekenhuisbedden (korte termijn) of in een gezonde leefomgeving die leidt tot een gezonde leefstijl en dus tot uiteindelijke gezondheidswinst (lange termijn), dan vraagt het visie en een rechte rug om te investeren in de lange termijn.
Jongeren
De afgelopen 10 à 15 jaar is er fors bezuinigd op publieke gezondheid. En daarmee ook op de werkzaamheden van de GGD’en. Daarnaast ontbraken de prikkels om echt te investeren in preventie. De preventie die ervoor zorgt dat de jongere van nu, niet de obese, rokende veertigplusser met hart- en longklachten en versleten knieën van 2050 wordt. De kost gaat voor de baat uit. Een oude wijsheid die niets aan waarheid heeft ingeboet. En als hij érgens opgaat, dan is het wel bij preventie!
Verkiezingsprogramma’s zijn geduldig, maar de uitvoering is waar het om gaat. De focus verleggen van ziekte naar gezondheid is iets wat je niet voor een paar jaar doet. Natuurlijk, het subsidiëren van preventieprojecten en extra middelen via een fonds zijn mooie initiatieven . Maar het is geen fundament onder structurele gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering en gezondheidsbewaking. Dit is hét moment om de principiële keuze te maken voor een structurele borging.
Ik roep de partijen die straks aan de formatietafel plaatsnemen op, om lef en durf te tonen. Om écht te kiezen voor de gezondheid van Nederland en publieke gezondheid en preventie een volwaardige positie te geven, naast de cure die geneest en de care die verzorgt. Dat vraagt om een passende investering, bestaande uit structurele en geoormerkte middelen. Dit vraagt om een herverdeling van de middelen die bedoeld zijn om Nederland gezonder te maken. Ik vraag u nu: verleg de focus van ziekte naar gezondheid. En doe dat nu in woorden én straks in daden.
André Rouvoet
Voorzitter GGD GHOR Nederland
KNGF was medeorganisator van het Grote Zorgdebat maandag 8 maart. Lees hier alle blogs en nieuwsartikelen hieromtrent.
Tjonge, volgens mij slaat u de plank helemaal is. ‘een robuuste infectiebestrijding’ als ‘brede publieke gezondheid’? Preventie betekent voor mij dat ik zelf door middel van mijn leefstijl, zorg voor een gezond en vitaal eigen immuunsysteem waardoor de kans dat ik ziek wordt sterk vermindert. Niet dat ik me aan de coronamaatregelen houd, want dat is te laat. Dan is de ziekte er al. Van de patiënten met Corona op de IC heeft 80% overgewicht. Meer dan 50% van de mensen is te zwaar en dat gaat de komende jaren alleen maar omhoog. Daar wat aan doen, werken aan een echt gezonde leefstijl, dat is in mijn ogen preventie.