De afgelopen weken staat de hele ziekenhuissector weer op z’n kop. Het emotionele debat zit op het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaart en de rol van de zorgverzekeraar in het stelsel. De inhoudelijke discussie gaat met name over het langetermijnperspectief van het kleinere (streek)ziekenhuis.
Met het Hoofdlijnenakkoord Medisch Specialistische Zorg in het achterhoofd, is het voor dergelijke ziekenhuizen hoog tijd om op zoek te gaan naar ingrijpende samenwerkingsafspraken; niet met elkaar, maar met zorginstellingen in de regio.
Infrastructuur ziekenhuis
Het leek wel voorbestemd. De dag nadat het BDO rapport over de financiële situatie van de Nederlandse ziekenhuizen verscheen, moesten twee van de meest kwetsbare ziekenhuizen uit dat rijtje uitstel van betaling aanvragen. De rest van het verhaal is bekend: een paar dagen later waren het Slotervaart Ziekenhuis in Amsterdam en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland failliet. De discussie wie daar schuld aan heeft is voer voor een interessante publieke (en later ongetwijfeld juridische) discussie. Het BDO rapport geeft daarentegen juist ziekenhuisbestuurders en zorgeconomen de meeste stof tot nadenken.
De infrastructuur van een ziekenhuis is kostbaar. Volgens het BDO rapport wordt veelal vastgehouden aan het optimaliseren van het huidige business model. Hierdoor komen op de lange termijn ziekenhuizen in de knel. Immers, de opties zijn beperkt tot inboeten op winstmarge of het verhogen van de tarieven. Dat laatste wordt de komende jaren nóg lastiger, gezien de nulgroei in de recent gesloten Hoofdlijnenakkoorden.
Samenwerken
Tijd voor radicale veranderingen dus. BDO richt zich daarbij nadrukkelijk op investeringen in ICT. Dergelijke investeringen zijn voor kleine ziekenhuizen moeilijker te maken. Waar grote ziekenhuizen deze kosten kunnen uitsmeren over veel patiënten, is die mogelijkheid er voor kleine ziekenhuizen niet. Hoe dan het hoofd boven water te houden? Door samen te gaan! En dan doelen we niet op fuseren. Dat levert, zeker op korte termijn veel te weinig schaalvoordelen op. Nee, door met andere zorginstellingen samen op te trekken. Hier wordt in het BDO rapport ook al op gehint. Wanneer het streekziekenhuis samen met de ouderenzorginstellingen in de regio afspraken maakt over specifieke kwetsbare groepen kan er, door eerdere en beter gestructureerde in-, door- en uitstroom, op effectieve wijze invulling worden gegeven aan zowel de stijgende zorgvraag áls de nulgroei..
Wij hebben vanaf deze plek al eerder aandacht gevraagd voor het model ‘Accountable Care’. Dit concept, groot geworden binnen de Afforable Care Act (‘Obamacare’) in de Verenigde Staten, richt zich op verregaande samenwerking tussen zorgaanbieders bij specifieke zorggroepen, met steun van de zorgverzekeraar. De aanbevelingen van BDO ten aanzien van populatiebekostiging en shared savings passen ook goed binnen dit model. Net als bij Value Based Health Care (VBHC) is er ‘triple aim’ om na te streven. Waar VBHC zich daarbij alleen richt op betere zorg en betere gezondheid, voegt Accountable Care daar ook het ontzorgen van professionals, en dus meer werkplezier aan toe. Kortom, het streven naar meer werkplezier en trotse professionals. Een wezenlijke toevoeging in deze krappe arbeidsmarkt.
Kwaliteit
Samengevat: gezamenlijk streven naar merkbaar betere zorg voor patiënten, merkbaar leuker werk voor professionals en merkbaar lagere zorgkosten voor patiënt. Is dit zo’n revolutionair idee? Nee, maar het lijkt wel effectief! Een ziekenhuis dat de afgelopen jaren actief geweest is met vergelijkbare projecten in het kader van ‘Vitaal Vechtdal’, de Saxenburgh groep in Hardenberg, heeft een goede positie in de BDO rapportage. Ook de Rivas Zorggroep lijkt op de weg terug omhoog. Dit valt samen met hun inspanningen op het project “Kwaliteit als Medicijn”.
Is dit toeval of ligt hier de crux? De link tussen goed presterende streekziekenhuizen en Accountable Care is nog niet onderzocht, maar is in onze ogen zeker de moeite waard. We hebben de afgelopen weken gezien welk belang er -terecht- wordt gehecht aan het behoud van regionale ziekenhuisinfrastructuren. Zou het niet mooi zijn als de sleutel tot goede, betaalbare zorg, maar ook tot een goed verankerd regionaal netwerk al bestaat? Tijd dus om gezamenlijk de handschoen op te pakken en regionale samenwerkingsverbanden aan te gaan voor het behoud van onze goede ziekenhuisinfrastructuur.
Partner Arteria Consulting