Mensen die thuis wonen en geconfronteerd worden met zingevingsvragen, bijvoorbeeld bij ziekte, ouder worden en sterven, kunnen vanaf 2019 een beroep doen op een geestelijk verzorger. Minister Hugo de Jonge (VWS) trekt hiervoor structureel geld uit.
De minister schrijft dit in een brief aan de Tweede Kamer. Hij stelt vanaf 1 januari 2019 jaarlijks 7 miljoen euro beschikbaar, waarvan 5 miljoen structureel vanaf 2021. “De inzet is vooral bedoeld voor een brede groep ouderen en kan bestaan uit consulten van geestelijk verzorgers, bijscholing van reguliere zorgverleners en activiteiten om de bekendheid van de (mogelijkheden van de) geestelijk verzorgers te vergroten.”
De beroepsvereniging voor geestelijk verzorgers VGVZ, die al jaren pleit voor vergoeding in de thuissituatie, spreekt van een “enorme doorbraak”. Tot nu toe werden gesprekken met een geestelijke verzorger alleen vergoed bij verblijf in een instelling, zoals een ziekenhuis of verpleeghuis. De VGVZ is blij met de aanzienlijke investering, maar maakt zich tegelijkertijd zorgen over de 10 miljoen die in het regeerakkoord voor 2018 gereserveerd is en nu niet besteed lijkt te worden. “Wij gaan daarover met het ministerie in gesprek.”
VGVZ is het niet helemaal eens met de nadruk die De Jonge legt in zijn brief op geestelijke verzorging voor ouderen. Het is volgens de beroepsvereniniging “essentieel” dat geestelijke verzorging niet alleen beschikbaar is in de laatste levensfase. De organisatie ziet liever dat de patiëntendoelgroep breder geformuleerd wordt en heeft dat al vaker aangegeven bij het ministerie, volgens woordvoerder Francine Wildenborg. “Levensvragen komen zeker niet alleen bij ouderen of in de palliatieve fase aan de orde.”
Levensvragen
VGVZ-secretaris Guido Schürmann: “De behoefte aan geestelijke verzorging houdt niet op bij de drempel van een zorginstelling, zeker nu steeds meer mensen thuis ziek zijn, oud worden en sterven. Ook daar worstelen mensen met levensvragen: hoe leef je verder na een slechte diagnose? Wat maakt het leven nog de moeite waard als je oud wordt en behoeftig? Vragen waar iemand thuis lang niet altijd alleen of met zijn naasten uitkomt.”
Ook seniorenorganisatie KBO-PCOB is blij met het besluit van de minister. De organisatie pleit al langer voor levensbegeleiding om de gezondheid en het welbevinden van senioren te versterken, niet alleen in de laatste levensfase. “Geestelijke zorg zien wij als een belangrijk aspect van goede zorg. Het is mooi dat de afspraken in het regeerakkoord nu concreter worden”, aldus directeur Manon Vanderkaa.
Niet optimaal
De Jonge heeft besloten voor geestelijke verzorging thuis geld uit te trekken op basis van de uitkomsten van een verkennend onderzoek van adviesbureau Zorgvuldig Advies. Het adviesbureau concludeert dat de bereikbaarheid van geestelijke verzorging niet optimaal is, onder meer omdat levensvragen zich niet makkelijk laten vertalen in een hulpvraag. Verder speelt mee dat geestelijk verzorgers organisatorisch niet altijd integraal onderdeel uitmaken van het zorgproces. Ook zijn er signalen zijn dat ook het aantal geestelijk verzorgers in intramurale settings afneemt en dat mensen vanuit ziekenhuizen sneller naar huis gaan.
De financiering van geestelijke verzorging is volgens Zorgvuldig Advies een lappendeken en vertoont vooral in de thuissituatie gaten. “Bij partijen in de eerstelijnszorg zijn er beperkte mogelijkheden om geestelijke verzorgers te financieren en bestaan onduidelijkheden over de voorwaarden waaronder geestelijke verzorging kan worden ingezet. Ook ontstaan knelpunten door de schotten in de financiering ten aanzien van de continuïteit van geestelijke verzorging bij opname en ontslag uit het ziekenhuis, verpleeghuis of revalidatiecentrum.”