Machteld Huber: ‘Positieve gezondheid blijkt een wereldhit’

Machteld Huber: "Positieve Gezondheid is de taal van de vernieuwing." Foto: Liselore Stap.

‘Health as the ability to adapt and to self manage, in the face of social, physical and emotional challenges’. Op de kop af tien jaar geleden publiceerden Machteld Huber en enkele collega’s een nieuw concept van gezondheid in het BMJ. De spraakmakende publicatie was bedoeld als alternatief voor de gedateerde definitie van de wereldgezondheidsorganisatie WHO. De nieuwe insteek was: gezondheid is het vermogen waarmee mensen erin slagen een antwoord te vinden op de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Daarbij ligt de nadruk niet op ziekte en zorg en wat mensen niet meer kunnen, maar op veerkracht en eigen regie. Mensen zijn veel meer dan hun ziekte.

Positieve gezondheid

Huber werkte dit in Nederland verder uit tot ‘positieve gezondheid’. Een brede kijk op gezondheid met zes dimensies, vormgegeven in een spinnenweb en verbonden met een specifieke gesprekstechniek, ‘het andere gesprek’. De nieuwe zienswijze resoneert bij zorgverleners, dat is de afgelopen tien jaar wel gebleken. Ze hebben in deze opvatting oog voor de hele mens en wat die nog wel kan. Het vraagt ook om dat andere gesprek: “Wat is belangrijk voor u en wat zou u willen wat nog wel kan?” Huber: “Dat is de vraag die zorgverleners voor ogen moeten houden. Dat is echt een paradigmashift in de zorg. Ik merk dat het ook navolging vindt in het sociale domein, in het onderwijs en veel andere sectoren. Positieve Gezondheid is de taal van de vernieuwing en veroorzaakt een ware transformatie in de zorg. Niet alleen op het niveau van de cliënt en professional, maar ook in de inrichting van organisaties, in samenwerkingen in de wijk, gemeenten en provincies. Het blijkt een wereldhit. Er is belangstelling uit de hele wereld.”

Alex Jadad in Nederland

Hoe moet het verder? Daarover organiseert het institute for Positive Health (iPH), met ZonMW, de Gezondheidsraad en vele partners, een jubileumconferentie op 11 november in de Jaarbeurs, met als ondertitel ‘Op weg naar een veerkrachtige samenleving’. Keynote speaker is de Columbiaan Alex Jadad, een van de mede-auteurs van het BMJ-artikel. Jadad, inmiddels hoogleraar in Canada, werkte het nieuwe concept van gezondheid verder uit tot het begrip ‘Trusted Networks’. Huber: “Jadad heeft in Bogota iets geweldigs gepresteerd. De zorg lag er in een achterstandsgebied volledig op zijn gat en 35 zorgorganisaties bekeken elkaar met groot wantrouwen. Met Jadad hebben ze samen een toekomstideaal opgesteld en een bloeiend en zeer betaalbaar zorgsysteem opgebouwd. Vertrouwen en leiderschap spelen daarbij een cruciale rol. Het is juist nu aan de tijd dat beide uitwerkingen toegepast worden om tot een veerkrachtige samenleving te komen.”