De Nederlandse ziekenhuizen hebben een overcapaciteit van 5151 bedden. Dat is 12 procent van alle bedden in de Nederlandse ziekenhuizen. Dat blijkt uit de Ligduurmonitor Nederlandse ziekenhuizen 2010 van Coppa Consultancy.
De gemiddelde ligduur in de Nederlandse ziekenhuizen in 2010 is met 4,5 procent gedaald ten opzichte van 2009. Het onderzoek richt zich op de patiëntenlogistiek in de kliniek van het ziekenhuis.
Indicatie kwaliteit zorg
De ligduur geeft volgens onderzoeker Bas Bouwman een goed beeld van de doorgevoerde patiëntenlogistiek in een ziekenhuis, als ook een indicatie of de juiste zorg op het juiste moment is geleverd. Met optimale logistiek kan een ziekenhuis meer zorg leveren en kunnen patiënten sneller worden geholpen waardoor ze eerder thuis zijn.
Gewogen gemiddelde ligduur
In het rapport gebruikt Coppa de term “gewogen gemiddelde ligduur”. Deze wordt bepaald door een dagbehandeling als verpleegdag te rekenen. Het totaal aantal verpleegdagen wordt vervolgens gedeeld door het aantal opnamen plus het aantal dagbehandelingen.
De gemiddelde ligduur kan een vertekend beeld geven, omdat dan alleen het aantal verpleegdagen in het ziekenhuis wordt meegenomen in de berekening. Ziekenhuizen die behandelingen die voorheen twee verpleegdagen duurden bijvoorbeeld en nu in een dag gedaan kunnen worden, overhevelen naar de polikliniek, zouden dan als minder goed voor de dag komen, terwijl de patiënt juist sneller wordt geholpen. De behandeling valt dan namelijk niet meer onder het ziekenhuis, maar onder de polikliniek.
Trend
De gewogen gemiddelde ligduur voor alle Nederlandse ziekenhuizen was in 2010 met 3,17 dagen lager dan in 2009 (3,32) en weer lager dan in 2008 (3,50). In 2010 is de gewogen gemiddelde ligduur met 4,5 procent afgenomen ten opzichte van 2009. Het Zaans Medisch Centrum, een perifeer ziekenhuis, voert de ranglijst aan met een gemiddelde gewogen ligduur van 2,41 dagen.
Opvallende verschillen
Opvallend zijn de verschillen per type ziekenhuis. Zo voeren de perifere ziekenhuizen de ranglijst aan. In de top 10 staan acht perifere ziekenhuizen en twee topklinische ziekenhuizen. Het Deventer Ziekenhuis staat met de zesde plek als eerste topklinisch ziekenhuis in de lijst met een gewogen gemiddelde ligduur van 2,72 dagen. Het Meander Medisch Centrum volgt op plek acht met een gewogen gemiddelde ligduur van 2,76 dagen.
Academische ziekenhuizen
De academische ziekenhuizen blijven hierbij achter. Het kortst scorende academische ziekenhuis is het UMC ST Radboud staat op de zestigste plek in de ranglijst met een gewogen gemiddelde ligduur van 3,25 dagen.
Hiervoor biedt het rapport een verklaring: Perifere ziekenhuizen verwijzen vaak naar topklinische ziekenhuizen als ze zelf de specialiteit niet in huis hebben, idem verwijzen die op hun beurt door naar academische ziekenhuizen als behandelingen complexer zijn daarmee vaak langduriger. De complexiteit van de behandeling speelt een rol, vermoedelijk is ook het extra opleidingskarakter bij academische ziekenhuizen en bij topklinische ziekenhuizen van invloed. Het zijn zaken die zich vertalen in een langere ligduur.
Ruimte voor verbetering
De variatie tussen ziekenhuizen blijft echter groot. Dit duidt er volgens Bas Bouwman van Coppa op dat er in de meeste ziekenhuizen nog veel ruimte voor verbetering is en er veel van andere ziekenhuizen geleerd kan worden.
Overcapaciteit
Volgens Bouwman heeft overcapaciteit van ziekenhuisbedden geen effect op ligduurverkorting. De meeste ziekenhuizen hebben een overcapaciteit,slechts bij enkele is sprake van ondercapaciteit. Ziekenhuizen met overcapaciteit hebben twee opties: meer patiënten behandelen. Als dat niet lukt kunnen zij overgaan tot het sluiten van verpleegafdelingen. Het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis had in 2010 bijvoorbeeld 580 bedden en is dit jaar teruggegaan naar 500 bedden.
Ziekenhuizen met te weinig bedden die teveel patiënten moeten weigeren, kunnen de beddencapaciteit vergroten door een nieuwe verpleegafdeling te openen. Een andere optie is het verkorten van de gewogen gemiddelde ligduur waardoor er meer bedden vrijgespeeld worden.