Het weghalen van een stamcel bij een embryo mag niet gepatenteerd worden als het weghalen leidt tot de vernietiging van dat embryo. Dat heeft het Europees Hof van Justitie dinsdag geoordeeld. Ook wetenschappelijk onderzoek waarvoor het gebruik van menselijke embryo’s nodig is, kan niet beschermd worden met een patent, zo oordeelt het hof.
Menselijke waardigheid
Volgens de rechters is het tegen de menselijke waardigheid als de embryo’s tijdens het onderzoeksproces vernietigd worden. Het hof spreekt al van een menselijk embryo als de ontwikkeling tot mens in gang is gezet. Daarmee hanteert het hof een ruime definitie.
Uitzondering
Het hof maakt één uitzondering. Als het ene embryo om zijn levenskansen te verhogen geholpen kan worden door een ander embryo, kan het aanvragen van een octrooi op het gebruik van deze cellen wel.
Octrooi aanvragen
Het aanvragen van een octrooi staat volgens het hof in beginsel gelijk aan de industriële of commerciële exploitatie ervan. Hoewel het hof erkent dat het doel van wetenschappelijk onderzoek anders is, kan een dergelijk onderscheid niet worden gemaakt voor het verlenen van een octrooi.
De zaak-Brüstle
De zaak kwam aan het rollen toen Greenpeace het patent van Oliver Brüstle via een rechter ongeldig liet verklaren. Brüstle gebruikte stamcellen uit menselijke embryo’s voor de behandeling van neurologische aandoeningen.
Consequenties beperkt
Volgens Niels Geijsen, hoogleraar regeneratieve geneeskunde aan de Universiteit Utrecht, zijn de consequenties van deze uitspraak voor het huidige onderzoek met stamcellen beperkt. “De zaak-Brüstle is een oude zaak. De technieken zijn vandaag de dag veel geavanceerder. Zo is het tegenwoordig mogelijk om stamcellen te maken uit andere lichaamscellen, bijvoorbeeld huidcellen. Daar komt dan helemaal geen embryo meer aan te pas. Bovendien is het mogelijk stamcellen te kweken uit menselijke embryo’s zonder dat het embryo zelf wordt vernietigd.” (ANP)