Een derde van de zorgmedewerkers met lichamelijke of psychische klachten verzuimt minimaal eenmaal per jaar. Hiervan is bijna de helft werkgerelateerd. Dat is makkelijk tegen te gaan, met name door het verbeteren van het ‘veiligheidsklimaat’ binnen instellingen.
Werken in de zorg is zwaar. Van alle zorgmedewerkers kampt 85 procent met fysieke klachten. Dit is een van de conclusies uit het onderzoek ‘Gezond werken in de zorg’ van Erasmus Universiteit Rotterdam en Stichting IZZ, onder leiding van promovenda Babette Bronkhorst. Er zijn bijna elfduizend zorgmedewerkers ondervraagd, in de sectoren ZKH (ziekenhuizen), VVT (verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorg), GGZ (geestelijke gezondheidszorg) en GHZ (gehandicaptenzorg). De resultaten zijn op 25 november gepubliceerd.
Arbeidsbelasting
Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de beïnvloedbare factoren voor de vermindering van fysieke en psychosociale arbeidsbelasting en de verbetering van de gezondheid en inzetbaarheid van zorgmedewerkers. “We hebben we de achterliggende problemen beter in kaart gebracht en weten we in welke richting we de oplossingen voor verbetering van de gezondheid moeten zoeken”, zegt Dominique Vijverberg, directeur van Stichting IZZ. De inzichten moeten het zorgorganisaties mogelijk maken om hun bestaande beleid op deze terreinen te verbeteren.
Impact
In de gehele zorg zegt een kwart van de medewerkers het eigen werk niet meer te kunnen doen door rug-, nek- en schouderklachten. Bijna tachtig procent van de zorgmedewerkers geeft aan fysiek zwaar werk te hebben. Zorgmedewerkers ervaren dat hun werk veel impact heeft op hun privéleven en dit heeft direct gevolgen voor hun gezondheid en verzuim. Bijna alle zorgmedewerkers geven daarnaast aan hun werk emotioneel belastend te vinden, dit leidt in zes procent van de gevallen tot extreme emotionele uitputting.
De verschillen tussen de sectoren zijn groot. En opvallend genoeg zijn ook de verschillen tussen vergelijkbare zorginstellingen groot. De precieze redenen daarvan zijn nog niet onderzocht. Indicatoren voor klachten zijn het gebruik van fysiotherapie en van psychische hulp. Voor beiden is er geen verband tussen het percentage gebruikers daarvan en de organisatiegrootte, zo blijkt uit eerder onderzoek van IZZ.
Zorgzwaarte
“We kunnen er geen genoegen mee nemen dat mensen die in de zorg werken, zoveel klachten hebben. Zeker ook omdat de verwachting is dat deze klachten de komende tijd meer voorkomen gezien de vergrijzende beroepsgroep en de toenemende zorgzwaarte van patiënten”, zegt Dominique Vijverberg.
Management
Bepalend voor het voordoen van psychische en fysieke klachten is het ‘veiligheidsklimaat’ binnen instellingen. Dat is de perceptie die medewerkers hebben van de waarde en het belang die de organisatie hecht aan fysieke belasting en lichamelijke gezondheid. Het gaat dan om prioriteit van hoger management, betrokkenheid van direct management, groepsnormen en -gedrag op de afdeling, communicatie en participatiemogelijkheden van zorgmedewerkers.
Over het algemeen wordt het veiligheidsklimaat beoordeeld als gemiddeld. Binnen de ggz wordt het door een kwart als ‘slecht’ beoordeeld. Stichting IZZ roept zorgorganisaties dan ook op om te investeren in verbeteringen. Vijverberg: “Dit levert naast gezondheidsvoordeel voor de medewerker ook een rendement op voor de werkgever. Onderzoek toont aan dat elke euro die wordt geïnvesteerd 2,50 euro oplevert aan extra duurzame inzetbaarheid van medewerkers.”