Er zou sprake zijn geweest van intimidatie, verwaarlozing, vernedering, agressie en onthouding van zorg, schrijft het Algemeen Dagblad erover. De krant citeert een onderzoek naar sociale onveiligheid bij Fokus Wonen, uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport na Kamervragen en klachten van bewoners. Fokus, dat huisvesting en zorg biedt aan circa 1300 mensen en een jaaromzet van 121 miljoen euro heeft, zou cliënten intimideren en in de steek laten.
Vernedering
Volgens onderzoeksbureau Consult Zorg heeft ruim vier op de tien cliënten en medewerkers ervaring met grensoverschrijdend gedrag. Cliënten melden onthouding van zorg, structurele nalatigheid, vernedering, intimidatie, verwaarlozing en zelfs agressie en geweld. Klachten zouden vaak geen gehoor krijgen en rechten worden geschonden.
Ook medewerkers ervaren agressie en intimidatie, maar dan van cliënten. Zij spreken van ‘grenzeloosheid’ bij oproepen om hulp. Tweede Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA), die eerder Kamervragen stelde, noemt het schokkend dat er geen veilige cultuur is om meldingen en klachten goed te behandelen.
Verwaarloosde organisatie
Het rapport concludeert dat het onveilige klimaat en het grensoverschrijdend gedrag wijzen op symptomen van een verwaarloosde organisatie. Een woordvoerder van Fokus wil niet ingaan op details, maar stelt dat het onderzoek laat zien dat het Fokus-concept voor veel cliënten goed werkt, terwijl er soms sprake is van sociale onveiligheid.
Bijna 40 procent van de cliënten voelt zich niet veilig om gevoelens of klachten te delen met medewerkers. Er wordt geroddeld over cliënten en collega’s, wat ook door medewerkers wordt erkend. De ervaringen met uitzendkrachten en zzp’ers zijn nog negatiever. Daarnaast klagen medewerkers over overbelasting, discriminatie en onvoldoende steun van leidinggevenden. Tweederde voelt zich wel veilig om met leidinggevenden te praten, maar 37 procent vindt dat onacceptabel gedrag niet goed wordt aangepakt. Verder maakt 59 procent zich zorgen over de kennis en ervaring van collega’s.
Kwetsbare balans
Volgens het rapport is de intensieve relatie tussen bewoners en personeel kwetsbaar. De balans tussen afstand en nabijheid wordt vaak verstoord door persoonlijke voorkeuren, gebrek aan feedback en incidenten. Personeelskrapte, kwaliteitsverschillen en weinig vertrouwen in klachtafhandeling versterken het probleem.
De onderzoekers adviseren het ministerie om de relatie met Fokus opnieuw te bekijken en meer regie te nemen, samen met het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) en het Zorgkantoor. Fokus zelf krijgt het advies om teamleiders dichter bij bewoners te positioneren, vaste teams op te bouwen, de roddelcultuur aan te pakken en klachten beter af te handelen.
Vervolgstappen
Westerveld wil van het ministerie weten welke maatregelen volgen. Fokus erkent dat verbeteringen nodig zijn en zegt te werken aan betere dienstverlening en werkomstandigheden. Sinds 1 oktober is een interim-bestuurder aangesteld om de doorontwikkeling van de organisatie te begeleiden. Fokus heeft 98 locaties in Nederland, elk met 12 tot 20 woningen en een ruimte voor ADL-assistenten. Bewoners kunnen via een intercomsysteem hulp vragen. De organisatie bestaat sinds de jaren zeventig en ondersteunt momenteel zo’n 1300 mensen.
Een deel van het probleem ontstaat ook omdat clienten soms steeds complexere zorg nodig hebben en de zorgmedewerkers die niet kunnen leveren omdat ze niet gekwalificeerd zijn. Dus zou een andere organisatie beter aansluiten. Maar de client woont ook in een Fokuswoning, dus daarmee zou hij zijn huisvesting verliezen. Inschakelen van thuiszorg zou een oplossing kunnen zijn, maar die heeft weer een andere financiering, die niet spoort met de financiering van de diensten die Fokus levert.