De Belastingdienst had aangekondigd per 1 januari 2026 de wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (dba) te gaan handhaven. Niet alleen zouden bedrijven en instellingen die schijnzelfstandigen in dienst hebben dan sociale premies en loonbelasting moeten afdragen, er zouden voor het eerst ook boetes worden uitgedeeld.
Onder meer in de zorg vreesden instellingen niet langer alle zorg te kunnen leveren als ze geen gebruik meer kunnen maken van zelfstandigen uit vrees voor boetes en naheffingen. Zo waarschuwden de huisartsen dat sommige huisartsenposten dicht zouden moeten. Instellingen voor gehandicaptenzorg waren bang zonder inzet van zzp’ers niet langer de noodzakelijke zorg te kunnen verlenen aan patiënten met ernstige problemen.
Zachte landing
De Tweede Kamer diende eerder een motie in voor verlenging van de ‘zachte landing’ van de controle op schijnzelfstandigheid. Net als afgelopen jaren zou de Belastingdienst voorlopig dan geen boetes uitdelen. De motie, ingediend door D66, Denk en SGP, haalde een meerderheid en werd gesteund door onder meer de VVD, FvD, PVV en JA21.
Demissionair staatssecretaris Eugène Heijnen van Financiën (BBB) liet tijdens de commissievergadering donderdagochtend 18 december voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid weten niet van plan te zijn de motie uit te voeren. Hij vindt dat instellingen genoeg tijd hebben gehad om zich voor te bereiden. Bovendien zou dat ten aanzien van organisaties die wel voor 1 januari de boel op orde hebben, niet fair zijn.
Tijdens het tweeminutendebat donderdagavond ging de staatsecretaris onder grote druk van de Kamer alsnog overstag. In 2026 zullen er geen boekenonderzoeken plaatsvinden die nodig zouden zijn om achter af loonbelasting te heffen bij bedrijven waar schijnzelfstandigen zouden werken. Ook worden er voorlopig geen boetes op gelegd.
In een eerdere versie van dit artikel werd nog gesteld dat de staatssecretaris de motie niet zo uitvoeren. Dit was zijn standpunt donderdagochtend 18 december, maar hij heeft donderdagavond alsnog toegezegd tegemoet te komen aan de wens van de Tweede Kamer.
Maar de boete van de belastingdienst voor schijnzelfstandigheid werkt met terugwerkende kracht, dus ze kunnen meerdere jaren vorderen als de controle toch ingaat op 1 januari 2027. Want de wet die dit mogelijk maakt is al jaren actief. Dus als er geen intrek van de wet gaat plaatsvinden is het uitstel van executie.