Zorggroep Alliade heeft de schijn van belangenverstrengeling gewekt door contracten te sluiten met de Freya Groep, een privéonderneming van twee directeuren van Alliade. Dit stellen de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), die Alliade opdragen om maatregelen te nemen om de schijn van belangenverstrengeling weg te nemen en in de toekomst te voorkomen. Alliade laat weten dat de directeuren opstappen per 1 januari.
De IGZ en de NZa hebben onderzoek gedaan naar de kwestie. De aanleiding is de berichtgeving van RTL Nieuws over de zorgaanbieder, eerder dit jaar. Het programma meldde dat twee directeuren van Alliade voor grote bedragen opdrachten verstrekken aan bedrijven waarvan ze zelf eigenaar zijn. Jaarlijks zouden op die manier tonnen omzet naar de directeuren vloeien.
De IGZ stelt dat er sprake is van de schijn van belangenverstrengeling. Tot en met 2013 heeft Alliade de governancecode niet nageleefd aangezien de directeuren tot 1 januari 2014 zowel statutair bestuurder van vier dochtermaatschappijen van Alliade waren als bestuurders van Freya Holding B.V. Omdat de directeuren na 2014 nog de functie vervullen van titulaire directie voor alle vijf de dochtervennootschappen, is er volgens de IGZ “in beginsel sprake van de schijn van belangenverstrengeling”, aangezien de directeuren namens Alliade overeenkomsten zijn aangegaan met hun privé-onderneming, de Freya Groep.
Gedragscode
De Alliade-directeuren hebben zich niet alleen níet gehouden aan de governancecode, ook de eigen gedragscode lapten zij aan hun laars. Die gedragscode bepaalt namelijk dat medewerkers van Alliade geen functies of werkzaamheden mogen verrichten die redelijkerwijs onverenigbaar zijn met de functie, belangen of het aanzien van Alliade. Een andere regel uit de gedragscode is dat contracten met derden met een belang van meer dan 35.000 euro voorafgaande goedgekeurd moeten worden door de raad van bestuur van Alliade. Dit is niet gebeurd.
In hun eindconclusie stellen de IGZ en NZa niet te hebben geconstateerd dat er daadwerkelijk sprake was van belangenverstrengeling. Zij hebben geen onterechte zorgdeclaraties gevonden door de ondernemingen van Alliade. Ook zijn er geen problemen met de continuïteit van zorg. De IGZ en NZa hebben bovendien niets gevonden dat erop wijst dat de directeuren persoonlijk financieel voordeel hebben gehad. “De prijzen die afgesproken zijn tussen Alliade en Freya zijn marktconform.”
De IGZ en de NZa wijzen erop dat het feit dat op dit moment één van de twee directeuren nog steeds zowel werkzaamheden verricht voor Alliade als voor de Freya Holding waarvan hij mede statutair bestuurder is. Naar hun oordeel blijft hierdoor “de schijn van een conflict van functies” in stand.
Maatregelen
Kortom: er zijn formeel geen regels overtreden, maar de schijn is wel gewekt. En dat rekenen de IGZ en de NZa Alliade zwaar aan. Zij hebben de zorgaanbieder gesommeerd om maatregelen te nemen om de schijn van belangenverstrengeling weg te nemen en in de toekomst te voorkomen. Daarvoor heeft Alliade van de IGZ vier weken na publicatie van het rapport de tijd gekregen. Alliade heeft de publicatie niet afgewacht en inmiddels maatregelen getroffen. De IGZ en NZa zullen beoordelen of die maatregelen voldoen.
Alliade laat in een verklaring weten de uitkomsten van het onderzoek te respecteren. Eén van de maatregelen die de zorgaanbieder naar aanleiding van het onderzoek heeft genomen, is afscheid nemen van de directeuren per 1 januari 2016. Verder hebben ze besloten processen scherper vast te leggen. Directeuren mogen zelf geen contracten meer tekenen voor diensten waar ze zelf bij zijn betrokken.
Verder schrijft Alliade dat het rapport van de IGZ en de NZa “een overwegend positief beeld” hebben opgeleverd over de gang van zaken bij de zorgorganisatie, omdat Alliade op alle onderzochte onderdelen voldoet aan de gestelde eisen. Omdat Alliade bij die ondernemingen gebruik maakt van diensten van bedrijven waar deze directeuren aandelen in hebben, werd de organisatie onder meer beschuldigd van ‘gesjoemel’ met zorggeld. “Een beschuldiging die door Alliade van meet af aan is tegengesproken en wat nu ook door onafhankelijk onderzoek wordt bevestigd.”
Onwenselijk
Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) schrijft in een brief aan de Tweede Kamer, in handen van RTL Nieuws, iedere vorm van belangenverstrengeling onwenselijk te vinden, “ongeacht of daar nu materieel voordeel van wordt verkregen of niet”. Cliënten moeten volgens hem volledig kunnen vertrouwen op de integriteit van zorgaanbieders. “Het laten bestaan van een situatie waarin steeds weer de vraag gesteld kan worden welk belang hiermee wordt gediend, ondermijnt dit vertrouwen.”
Hij schrijft verder dat naast de geconstateerde schijn van belangenverstrengeling de IGZ in een ander onderzoek bij Alliade ook risico’s heeft geconstateerd voor de kwaliteit van de zorgverlening. De staatssecretaris doelt hiermee op de recent gepubliceerde IGZ- lijst van 150 verpleeghuizen. “Stichting Alliade stond op deze lijst in categorie 2, wat betekent dat de IGZ de komende periode vervolgtoezicht gaat houden om te kijken of Alliade geconstateerde tekortkomingen oplost.”