De huidige inrichting van de zorg houdt de kunstmatige kloof tussen lichamelijke en psychische ziektes in stand. Dit bemoeilijkt de genezing van grote groepen patiënten, betoogt Wiepke Cahn, hoogleraar Lichamelijke gezondheid bij psychiatrische aandoeningen bij het UMC Utrecht Hersencentrum.
Zestig procent van de psychiatrische patiënten heeft ook lchamelijke aandoeningen, terwijl dertig procent van de patiënten met een lichamelijke aandoening ook psychiatrische problemen heeft. Toch is de medische wereld grotendeels blind voor dit gegeven. Behandeld wordt er vooral vanuit specialismen. “De gapende kloof tussen lichamelijke en psychische ziektes komt voornamelijk door de manier waarop de zorg op dit moment is ingericht”, aldus Cahn tijdens haar oratie op 12 september bij de aanvaarding van haar leerstoel Lichamelijke gezondheid bij psychiatrische aandoeningen aan de faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht. “De scheiding tussen de geestelijke gezondheidszorg en de rest van de medisch specialistische zorg, belemmert de genezing van veel patiënten. We moeten echt af van het hokjes-denken.”
Verwaarloosd
Ook de psychiatrie heeft volgens Cahn te weinig aandacht gehad voor de mens als geheel. “De levensverwachting van mensen met een chronische psychiatrische aandoening is 15 tot 20 jaar lager dan bij andere groepen. De belangrijkste doodsoorzaken zijn hart- en vaatziekten, maar ook andere lichamelijke aandoeningen, zoals diabetes en kanker komen vaker voor bij mensen met een psychiatrische aandoening. Je kunt eigenlijk wel zeggen dat de psychiatrie de lichamelijke gezondheid van patiënten schromelijk heeft verwaarloosd.”
Zorg in de buurt
Cahn ziet op verschillende fronten mogelijkheden om een langer en beter leven voor patiënten te bewerkstelligen. “Onderzoek naar het verbeteren van medicijnbeleid is een must. Daarnaast moeten we inzetten op leefstijl en gedragsverandering. Niet makkelijk, zeker niet als je ziek bent, dus daar is gespecialiseerde ondersteuning bij nodig. Ik denk ook dat het goed is om affiniteit met de psychiatrie te toetsen bij de toelating tot de verschillende opleidingen, te beginnen met de geneeskunde. Het belangrijkste is om na te denken over een andere organisatie van zorg in Nederland. We moeten de wijk in, de gemeente betrekken, uitkeringsinstanties. Alleen door integratie van de psychiatrie in de rest van hulp- en zorgverlening zal de patiënt beter herstellen en zijn weg vinden binnen een gezondere maatschappij.”