Afschalen electieve zorg niet zo onschuldig als het lijkt

Het lijkt logisch om electieve operatieve zorg – zoals het plaatsen van een heup- of knieprothese – naar achter te schuiven. Enkele beleidsmakers hebben deze woorden ook letterlijk geuit. Zij vergeten echter dat ernstige pijnklachten – die het functioneren belemmeren – ook maatschappelijke en economische gevolgen hebben.

Sociaal isolement

Deze patiënten melden zich ziek, zijn afhankelijk van zorg en lopen het risico in sociaal isolement te raken. Elk vak kent zogenaamde electieve zorg die kan worden uitgesteld. Maar bij het ontbreken van een behandeling leidt dit tot verlies aan mobiliteit, verzuim, minder levensgeluk en hogere kosten voor de maatschappij.

Verlies van kwaliteit van leven

Daarnaast was er voor deze crisis al een wachtlijst voor veel patiënten. Niet alleen om de polikliniek te bezoeken, maar ook om een noodzakelijke ingreep te ondergaan. Deze groep is met bijna vier maanden afgeschaalde ‘electieve’ zorg enorm gegroeid. Hierbij kan voor hen, die niet eens gezien zijn, het ontbreken van een diagnose een ernstige bedreiging voor hun gezondheid vormen.

Wat ons betreft is duidelijk dat het ontbreken of onderbreken van een behandeling voor kanker kan leiden tot ongewenste sterfte. En natuurlijk willen we dat voorkomen. Zo vinden we ook dat patiënten met een corona-infectie goede behandeling moeten krijgen. Maar te snel vergeet men dat ook het niet wegnemen van ziekte kan leiden tot invaliditeit en ernstig verlies van kwaliteit van leven. Dit heeft soms levenslange gevolgen voor de patiënt, zijn omgeving en de maatschappij.

Gevolgen uitstel electieve zorg

Als orthopedisch chirurgen zijn we bezorgd. We onthouden aan veel patiënten niet alleen een juiste diagnose, maar ook een goed behandelplan. Wij begrijpen dat de zorg voor Covid-patiënten nu voorop staat. Maar het is voor ons onbegrijpelijk dat beleidsmakers zich onvoldoende realiseren wat het onthouden van electieve zorg betekent voor patiënt en maatschappij.

Het bij herhaling wegzetten van electieve zorg als onnodige zorg is in onze ogen een grote misvatting en verdient correctie. Het zou veel beter zijn om ons niet te focussen op ziektebeelden, maar op impact en verlies van kwaliteits- en/of levensjaren. Uitstel van electieve zorg heeft wel degelijk schadelijke gevolgen: voor de patiënt én voor de maatschappij.

‘Houd je aan de maatregelen’

Het is heel belangrijk om het publiek duidelijk te maken, dat we ons allemaal aan de afgesproken maatregelen moeten houden: anderhalve meter, het vermijden van groepscontacten en thuisblijven als je niet lekker bent, voorkomt het toenemen van het aantal besmettingen. Hiermee beschermen we niet alleen ouderen en kwetsbaren in de maatschappij, maar zorgen we er ook voor dat iedereen de zorg kan krijgen die hij of zij nodig heeft.

Prof. dr. Sjoerd Bulstra
Voorzitter Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV)