De betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg is voor veel kiezers het belangrijkste thema bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De eigen bijdragen en de versobering van het basispakket zijn thema’s die veel mensen raken. De verkiezingsdebatten in de zorg, eerst zorgbreed en daarna specifiek voor de ggz, zijn daarmee dus heel belangrijk. Ze kunnen de kiezer belangrijke informatie geven voor hun keuze op 12 september.
Laten we daarop vooruitlopend eens kijken waar we nu staan. In 2011 kondigde het kabinet aan dat op de ggz een korting voor overschrijdingen werd doorgevoerd en ook nog eens een extra korting als gevolg van overschrijdingen elders. Daarbovenop kwam nog een eigen bijdrage voor behandeling en verblijf alleen voor de ggz. De sector was verbijsterd, vond de maatregelen discriminerend en stigmatiserend. Maar ondanks grote inhoudelijke en principiële bezwaren heeft de sector- zorgaanbieders, patiënten en professionals samen-, gemeend toch vooruit te moeten blijven kijken. Dat er enige verzachting kwam in de uitvoering van de maatregelen hielp mee.
Bestuurlijk akkoord
Dit heeft voor de zomer geleid tot een breed bestuurlijk akkoord met overheid, patiënten, zorgaanbieders, professionals en zorgaanbieders, waarin de lijnen voor de ggz voor de toekomst worden uitgezet. Inhoudelijke vernieuwing van de zorg, innovatie, verschuiving naar de eerste lijn, gekoppeld aan kwaliteitsprojecten, werken aan destigmatisering en last but not least beheerste kostenontwikkeling met sturing op kwaliteit en effectiviteit. Overigens (niet geheel toevallig) precies de thema’s die in het rapport van Klink/Booz staan en die in de zorgsector en politiek vrij goed zijn ontvangen.
Je kunt dus zeggen dat de ontwikkelingen in de ggz draagvlak hebben en dat een belangrijk deel van het regeerakkoord voor de komende jaren hiermee al klaar is. Maar er zijn ook nog wel een paar open eindjes. Die hebben we dan ook onder de aandacht gebracht van de politiek. Het gaat vooral om de toegang tot geestelijke gezondheidszorg.
Verkiezingswijzer
In de GGZ verkiezingswijzer www.kiesvoorggz.nl staat de vraag ‘Wat vindt uw partij ervan dat er een eigen bijdrage voor ggz-behandelingen geldt, maar niet voor bijvoorbeeld iemand die zijn been breekt of een sportblessure oploopt?’ Het antwoord daarop is opvallend. In welke peiling je mogelijke zetels ook optelt, altijd is ongeveer 80% van de nieuwe Tweede Kamer van mening dat er geen eigen bijdrage voor de ggz moet zijn, of dat eigen bijdragen voor de gehele zorg hetzelfde zouden moeten zijn, waarbij dan meestal wordt aangegeven dat rekening gehouden moet worden met inkomen. De ontbrekende 20% heeft of geen of een onduidelijk antwoord gegeven. Het moet nog wel even geregeld geworden, maar het lijkt er dus op dat de eigen bijdrage voor alleen de ggz gelukkig heel snel tot het verleden zal behoren.
Jeugd-ggz
De verkiezingsprogramma’s geven ook zicht op een ander dilemma, namelijk het behoud van medisch specialistische jeugd-ggz als verzekerd recht. Daar is helaas nog geen voortschrijdend inzicht en dat is ernstig bedreigend voor deze o zo belangrijke zorg voor echt zieke kinderen. Waar niemand erover denkt om de organisatie en financiering van zorg van tandartsen, huisartsen of kinderartsen onder te brengen bij de gemeenten, gebeurt dat wel met de jeugd-ggz. Ik zie het verschil niet. Dat de zorg voor gezinnen verbeterd als de ggz samen werkt met de publieke jeugdzorg wordt nu al overal bewezen en dat moeten we koesteren. In Amsterdam is de samenwerking dit jaar uitgebreid met 34 samenwerkingstrajecten voor zorg aan gezinnen die complexe en meervoudige hulp nodig hebben. Dat gebeurt met reguliere middelen en onder de huidige wetgeving. In Tilburg werken partijen al 15 jaar vanuit een gezamenlijke preventieve visie. Het voornemen om de zorg voor psychische stoornissen te schrappen uit de zorgverzekering is slecht voor kinderen en discriminerend. Een nieuw regeerakkoord zal hopelijk ook deze dwaling in het beleid corrigeren.
Paul van Rooij, Directeur GGZ Nederland