In de raden van toezicht van ruim tweehonderd grote zorginstellingen stuiten we op negentien burgemeesters, vijf wethouders, elf gemeenteraadsleden en zes Provinciale-Statenleden.
Aan de horizon loopt een stoet hoogwaardigheidsbekleders en volksvertegenwoordigers die toezicht houden bij kleinere zorgaanbieders. Gevolgd door achttien Tweede-Kamerleden met opgeteld 25 nevenfuncties in de zorg.
Wrevel
Is de combinatie van genoemde functies wenselijk? Die vraag van Skipr stuit op acute wrevel bij betrokkenen. Alsof hun professionaliteit of persoonlijke integriteit in het geding is. Zo weigert Martin Eurlings, voorheen gedeputeerde in Limburg, tegenwoordig burgemeester van Valkenburg aan de Geul en tevens toezichthouder bij Orbis Medisch Centrum, pertinent om plaats te nemen in het verdachtenbankje.
De grenzen van het wenselijke
Edoch: er valt nergens een verdachtenbankje te bekennen, laat staan dat iemand ergens van wordt beschuldigd. We inspecteren slechts de grenzen van het wenselijke. De zorgbrede governancecode trekt geen messcherpe grenzen. Naast het formele mandaat van bestuurders en toezichthouders, speelt professionaliteit en het persoonlijke netwerk een belangrijke rol bij de uitvoering van taken. En het vraagstuk wordt er met de aanstaande herschikkingen in de langdurige zorg, geestelijke gezondheidszorg en jeugdzorg niet overzichtelijker op. Want hoe verhouden burgemeesters en wethouders zich in 2013 en daarna tot zorgaanbieders?
Maatschappelijke vitrine
Overheidsdienaren en volksvertegenwoordigers hebben welbewust plaatsgenomen in de maatschappelijke vitrine. Wie nevenfuncties accepteert, krijgt meer kritische stakeholders op zijn dak. Daarbij blijft het volstrekt normaal dat ze verantwoording afleggen en helder communiceren. Burgemeester Peter de Jong van Westvoorne, tegelijkertijd toezichthouder in het Ruwaard van Putten ziekenhuis, heeft dat goed begrepen. De bewoners van Westvoorne zijn aangewezen op het ziekenhuis in Spijkenisse waar de cardiologische zorg beneden de maat is met overlijdens als gevolg. De Jong licht rustig en navolgbaar toe waarom hij de functies combineert. En hij trekt een grens: mocht het ziekenhuis willen uitbreiden naar zijn gemeente Westvoorne dan stapt hij op als toezichthouder. Een dubbelrol binnen de eigen gemeente vindt hij een brug te ver.
Vertrouwen werkt veelal positief uit voor de kwaliteit van zorg en governance. Maar als we een wijze raad mogen destilleren uit de zoektocht: blijf zelfkritisch bij het combineren van functies. Of zoals Pauline Meurs het uitdrukt, om ongelukken te voorkomen: ‘Bij twijfel niet oversteken.’
Ruud Koolen
Hoofdredacteur Skipr