Het is vanzelfsprekend dat de veiligheid van cliënten en bewoners voorop staat. Desondanks houden zorginstellingen bij het scheiden van wonen en zorg nog onvoldoende rekening met de gevolgen voor de brandveiligheid.
Nu meer mensen langer zelfstandig blijven wonen, verandert de gebruiksfunctie van het gebouw van ‘wonen’ in ‘wonen met zorg’. Dat heeft als gevolg dat ook de regels waaraan het gebouw moet voldoen, wijzigen. De ervaring leert dat nog (lang) niet alle verhuurders hierop zijn voorbereid.
Koppeling van wonen en zorg
Door het scheiden van wonen en zorg ontstaan nieuwe vormen voor het verblijf van de cliënt. Bij al deze vormen kan aan de woonfunctie een component ‘zorg’ worden verbonden. Volgens het Bouwbesluit is sprake van een ‘woonfunctie voor zorg’, wanneer professionele zorg wordt verleend op grond van de AWBZ of de Wmo. Een verzorgingstehuis, een aanleunwoning en een groepswoning voor bijvoorbeeld verstandelijk gehandicapten of dementerenden, voldoen aan deze criteria.
Gevolgen voor verhuurder
Aan de hand van de gebruiksfunctie kan in het Bouwbesluit worden terug gevonden aan welke regels een gebouw moet voldoen. Wanneer de gebruiksfunctie wijzigt, kunnen ook de regels waaraan het gebouw moet voldoen, wijzigen. Dat is dus het geval wanneer mensen langer zelfstandig blijven wonen en een beroep doen op bijvoorbeeld de Wmo. De gebruiksfunctie wijzigt hierdoor van ‘wonen’ in ‘wonen met zorg’. Door de functieverandering kunnen van de een op de andere dag andere regels gaan gelden voor de brandveiligheid van het verblijf.
Brandveiligheidsvoorschriften
Iedere eigenaar heeft op grond van de Woningwet de zorgplicht om ervoor te zorgen dat zijn gebouw voldoet aan de regels uit het Bouwbesluit. Wordt hier niet aan voldaan, dan kan de gemeente overgaan tot handhaving. Bijvoorbeeld door de eigenaar een last onder dwangsom op te leggen. Ook kan de gemeente voor rekening van de eigenaar zelf de nodige maatregelen treffen.
Behalve voor de eigenaar, is het ook voor de verhurende zorginstelling (die geen eigenaar is) van belang dat aan de brandveiligheidsvoorschriften wordt voldaan. Wanneer een gebouw hier niet aan voldoet en er gaat iets mis, dan is de verhuurder aansprakelijk voor de schadelijke gevolgen daarvan. Ook het huurrecht komt hier om de hoek kijken. Wanneer de verhuurder de brandveiligheidseisen niet naleeft, kan sprake zijn van een gebrek waarvoor de verhuurder jegens de (onder)huurder aansprakelijk is, zelfs zonder dat er brand uitbreekt.
Conclusie
Voor zorginstellingen en woningcorporaties is het goed om te beseffen dat de hervorming van de langdurige zorg ook gevolgen heeft voor de brandveiligheidsvoorschriften van het woonzorgcomplex.
Remco Vissink
Advocaat bij DUDOK Bouw- en Vastgoedrecht te Amsterdam
DUDOK begeleidt cliënten bij alle civiel- en fiscaal-juridische vraagstukken op het gebied van het bouw- en vastgoedrecht. Remco begeleidt veel woningcorporaties en zorginstellingen bij het scheiden van wonen en zorg.