Zitten mensen nu echt te wachten op al die draagbare gezondheidsmonitors? En wil iedereen wel een virtuele dokter aan de muur? We weten het maar half. In de jury van de Connected Health Challenge zitten ervaren bestuurders, maar jammer genoeg geen eindgebruikers.
De e-health revolutie in Nederland krijgt een extra impuls: VitaValley, UPC en Ziggo organiseren de Connected Health Challenge om digitale oplossingen voor de zorg thuis te bedenken: “Nooit eerder bood de technologie zo veel mogelijkheden om een veilig en zelfstandig leven te ondersteunen. Maar waar blijft dé baanbrekende digitale oplossing voor de zorg? De Connected Health Challenge daagt ondernemers uit.”
Ervaren bestuurders
Die uitdaging wordt gretig aanvaard. De inzendingen stromen binnen, de een nog mooier dan de andere. Een zelfhulp-app, een ouderentablet, een sociale voorraadkast en vooral allerlei slimme combinaties van monitoring en contact: de jury zal er een flinke kluif aan hebben om de beste van al deze innovaties te selecteren. Gelukkig zijn de juryleden ook niet de minsten: Andre Rouvoet (ZN), Guus van Montfort (ActiZ) en Dik Hermans (VitaValley). Ervaren bestuurders met oog voor wat de zorg thuis nodig heeft.
Zorgontvanger
Zonder meer. Maar is de jury daarmee compleet? Heel veel toepassingen zijn bedoeld om de zorgontvanger meer zeggenschap te geven over zijn of haar leven thuis, om de eigen regie te vergroten of de levenskwaliteit de verhogen. En juist die zorgontvanger is nergens te vinden. Niet in de jury, niet in de organisatie en vaak zelfs niet in het ontwerp. Na enig doorklikken verschijnt meestal wel ergens een patiënt of een gebruiker in het verhaal, maar je zou er zomaar overheen kunnen lezen.
Speeltje
Je kunt het de organisatoren en deelnemers aan de Connected Health Challenge niet eens kwalijk nemen. Het is symptomatisch voor de ontwikkeling van e-health en heel veel andere ICT. Eerst wordt het product bedacht, daarna pas de toepassing. Meestal komt ergens achteraan nog wel een testfase met eindgebruikers, dat moet nu eenmaal. Maar dan is het speeltje al bedacht.
Bestaande ongelijkheid
Het typische ontwerpproces begint bij de ontwerper, niet bij de gebruiker. En daarmee loopt e-health het risico van alle nieuwe technologie: binnengehaald als revolutionaire verbetering, ontwikkelt het zich langs de lijnen van bestaande ongelijkheid. De eerste internetgebruikers droomden van een wereld waarin iedereen toegang had tot dezelfde informatie. Echte democratie lag in het verschiet, een stem voor iedereen. Inmiddels weten we beter. We luisteren alleen nog naar de stemmen die we willen horen en intussen bepalen grote bedrijven als Google en Facebook steeds meer wat wij delen.
Buitengesloten
Zo ook lijkt de ontwikkeling van e-health te bevestigen wat zij zou moeten tegengaan. De patiënt wordt buitengesloten in plaats van de regie te krijgen. En dat terwijl de mogelijkheden van e-health juist zo groot zijn. Meer controle over de eigen gezondheidsinformatie en behandeling, meer gelijkwaardigheid tegenover de professionals, minder getekend zijn als patiënt: het kan allemaal. Maar dan moet degene over wie het gaat wel kunnen meedoen.
Nu lijkt het alsof de ontwerper en de dokter weer samen bedenken wat goed is voor de patiënt. “Wij hebben bedacht dat u meer regie moet krijgen. Ik zal u vertellen wat u daarvoor moet doen”. Het is eenvoudig te voorspellen wat er niet uit zo’n proces zal komen.
Jury
Zou het niet interessanter zijn om veel meer met de gebruikers om tafel te gaan zitten? Misschien verandert er dan echt iets in de zorg. Het kan zelfs betekenen dat patiënten werkelijk meer de baas worden over hun eigen situatie. Dat vraagt wel om openheid, zowel bij ontwerpers als bij de zorgverleners, om bereidheid dingen te doen die je zelf misschien niet zo zou hebben bedacht. Maar laten we eenvoudig beginnen. Kan er misschien nog een gebruiker bij in de jury? De inzending is nog open.
Fleur Thomese
Directeur Talma Institute Vrije Universiteit
———————
Emerce en Skipr praten u in één dag bij over e-health op de e-Health Convention. Meer informatie en aanmelden