We steken op dit moment veel tijd in onderhandelingen. Resultaat komt onder druk tot stand. Daardoor ontstaan compromissen.
Een compromis beleven we vaak als een noodzakelijke oplossing, die gevoelsmatig tot ontevredenheid stemt. Waarom eigenlijk? Veel belangrijker is wat ermee gebeurt. Als een compromis er voor zorgt dat je samen sneller aan de slag kunt, ben ik meestal voor.
Begrip kweken
Ik was onlangs betrokken bij een lange onderhandeling, die resulteerde in een principeakkoord over de inkoop van bovenregionale gespecialiseerde jeugdhulp voor 2015. Het akkoord werd bereikt door VWS, VNG en de aanbieders en bekrachtigd met een bijna onbegrijpelijke tekst. Ik stemde er snel mee in. Aan de slag.
Ik had al lang ontdekt dat we iets veel belangrijkers waren overeengekomen dan percentages, voorwaarden en afspraken. Het compromis markeerde het begin van een proces waarin partijen elkaar steeds beter gaan begrijpen en langzaam naar elkaar toe groeien.
Blijf in gesprek
In dit akkoord staat niet precies wat VGN wil. Toch kun je wel degelijk tevreden zijn over een onvolledig resultaat. Wij hadden bijvoorbeeld meer garanties gewild. Gemeenten hadden liever meer vrijheid van handelen gehad. VWS had volledig willen decentraliseren en op afstand willen komen. Allemaal niet gelukt. Maar we hebben wel samen geleerd dat we voorlopig nog niet zonder elkaar kunnen.
Mijn advies aan partijen die met gemengde gevoelens terugkijken op onderhandelingen: denk niet dat je klaar bent, hou de beweging er in en blijf in gesprek. Ga verder met nadenken over de organisatie van de uitvoering, in de geest van de afspraken.
Nieuw begin
Bij elk akkoord past immers relativering. Veel belangrijker is de achterliggende waarde. Dat is niet een prijs, percentage of overeengekomen budget. Zie een akkoord als een piketpaal in een proces en kijk verder dan alleen dat stuk papier. Hebben we elkaar goed begrepen? Mooi, dan kan het echte werk nu beginnen.
Misschien kijkt u als aanbieder van zorg die onder de decentralisaties valt over een half jaar met gefronste wenkbrauwen terug op het onderhandelingsresultaat dat u met moeite heeft bereikt met een gemeente. Was het nou wel zo verstandig om ‘onder stoom en kokend water’ tot een vergelijk te komen? Ik zeg: ja. Dit resultaat vertegenwoordigt vermoedelijk ook een andere waarde. Het zorgt voor continuïteit van contact op de lange termijn.
Daadkrachtig
Het is dus soms verstandig om ‘ja’ te zeggen tegen een compromisvoorstel, ondanks dat het niet is wat u had gewild. Om te beginnen is een compromis altijd beter dan geen afspraak. Nóg waardevoller is dat u verder kunt. Geen tijd te verliezen, de daad bij het woord. En af en toe die tekst er nog even bij.
“Wacht even, we hadden toch dit afgesproken?”
“Help mij eens begrijpen waarom je dat dan niet doet?”
Dat is anders onderhandelen dan u gewend was. Dank zij de kracht van het compromis…
Hans Schirmbeck
Directeur van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland