Bij de presentatie van het rapport ‘Woningcorporaties’ overkwam mij een gevoel van Deja Vu: waar heb ik dit eerder gehoord?
Is elke enquête van de laatste jaren niet op hoofdlijnen een herhaling van dezelfde inzichten achteraf? Falend toezicht, graaigedrag, winstexplosies enzovoort. Fouten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Maar het gevoel had nog een ander perspectief, een blik vooruit: er komt ongetwijfeld een parlementaire enquête over de zorg.
Die parlementaire enquête over de zorg kunnen we nu al schrijven. Het gaat om dezelfde vragen: is de deregulering en marktwerking zinvol en succesvol geweest? Is de toegankelijkheid van de zorg op hetzelfde niveau gebleven? Zijn de kosten door marktwerking gestegen? Hoe kon het toezicht zo falen en hoe konden marktpartijen ongebreideld hun wil opleggen aan instellingen en zorgverleners?
Honderd vragen
In dat verlengde volgen ook de inhoudelijke vragen. Waarom moesten ziekenhuizen de weg van grootschaligheid volgen om de macht van verzekeraars het hoofd te bieden? Hoe konden de verzekeraars, naast de eis van toegenomen buffers, zulke winstexplosies genereren? Waarop is een stelsel gebaseerd dat uitgaat van 20 tot 30 procent mantelzorg? Hoe kan het dat er tienduizenden ontslagen vallen terwijl de zorgvraag en de zorgzwaarte toeneemt? Waarom hebben 20.000 zelfstandige zorgverleners geen toegang bij de verzekeraars? De volgende honderd vragen mag u zelf verzinnen.
Tombola
Ooit betekende een verzekering dat de verzekeraar het risico nam en dat wij daarvoor betaalden. Nu betalen wij en nemen we zelf het risico in de tombola van keuzepakketten, kleine lettertjes en achterliggende schimmige inkoopcontracten. Je moet ruim van te voren plannen welke ziekte je krijgt, zodat je de juiste behandeling bij de juiste dokter kunt krijgen.
Verdwenen
Maar de enquête over de zorg zal op één punt afwijken van alle andere: elke zorghandeling gaat om een behoeftig persoon die zorg vraagt, zorgvuldig, respectvol, waardig en volledig. Dit is ergens in de marktwerking verdwenen, wegbezuinigd en voorwaardelijk geworden.
Dealingroom
Het enige wat nog ontbreekt, is de datum waarop de enquête zal gaan plaatsvinden. Dat komt doordat er een enorme kloof is tussen politiek en burger of tussen politiek en markt. De politiek is zelf een marktplein geworden waar de zittende VVD en PVDA een dealingroom hebben om de eindstreep te halen. Zij zijn degenen die dit stelsel ontworpen hebben. Tijdens de verkiezingen zullen we dat zeker in gedachten houden.
Karel Hoenderdos
Voorzitter van de coöperatieve vereniging van zelfstandige zorgprofessionals, marketingdeskundige en conceptontwikkelaar.