Lange tijd was dementie – excusez le mot – een vergeten onderwerp in het nieuws. Mensen die stilletjes thuis leven zijn immers geen spannend ‘item’. Pas als ze verwaarloosd worden in een verpleeghuis, liefst vastgebonden en met enge wonden, wordt het journalistiek interessant.
Goed werk door professionele en niet-professionele zorgverleners is voor media niet interessant. Kortom, goed nieuws is geen nieuws.
Dat zagen we ook in de publiciteit rond het Deltaplan Dementie. Op zich heel goed nieuws: een indringend maatschappelijk vraagstuk wordt opgepakt. Wetenschappelijk onderzoek naar oplossingen voor de grote, dagelijkse problemen van 250.000 mensen hun naasten. Een behoorlijk onderzoeksbudget komt beschikbaar van de Rijksoverheid, van Alzheimer Nederland en van een aantal private en publieke partijen. Het geld wordt bij elkaar gepolderd, gaat in een potje, dat door een onafhankelijke instantie – ZonMw – volgens keurige procedures wordt uitgezet. Misschien wat bureaucratisch, maar doe je het anders dan riekt het al gauw naar handje-klap. Niet goed, maar wel nieuws als het gebeurt!
Sceptische geluiden
Het debat over het Deltaplan vloog in de media alle klanten op en werd daarmee nieuws. Niemand leek blij te zijn met de kansen die zich voordoen. Het beeld werd neergezet dat er van een ‘enorm’ bedrag alleen medisch-biologisch ver-van-mijn bed onderzoek wordt gedaan, dat de komende jaren niemand zal helpen. Dat deelnemende bedrijven belang hebben bij de pillen en drankjes die dementie-Alchemisten gaan ontwikkelen. Dat vroegdiagnostiek geen zin heeft, want aan dementie is toch niets te doen. Al dit soort geluiden werden uitgebreid uitgemeten in de media: slecht nieuws is namelijk wel nieuws.
Aanpak problemen rond dementie
Feit is dat het Deltaplan onderzoek wil doen om de oorzaken van dementie tegen te gaan, om effectief vroegtijdig hulp in te kunnen zetten en mantelzorgers steun te bieden met goede adviezen en interventies. Dat valt te lezen in het programmavoorstel ‘Memorabel’ van ZonMw, dat afgelopen week verscheen. Het wil met cliënten, beroepskrachten en organisaties uitzoeken hoe dat beter en efficiënter kan en hoe we daar mee om kunnen gaan. Het plan heeft korte termijn (‘verbetering van de zorg voor de patiënt van vandaag’) en lange termijn (‘voor de patiënt van morgen’) prioriteiten. Bovendien doen de partijen die het Deltaplan opzetten – ook mijn organisatie Vilans – niet zozeer mee omdat er geld te verdienen is, maar om een probleem aan te pakken. Ze dragen bij met geld en menskracht.
Deltaplan
Je kunt er best een andere mening over het Deltaplan hebben: bijvoorbeeld over de onderwerpen die er níet staan. Bijvoorbeeld zorg in vergevorderde stadia van dementie, de rol van de samenleving bij het omgaan met dementie of dat het geld beter aan de zorg uitgegeven kan worden (waar overigens al vier miljard per jaar naar toe gaat, denk ik dan!). Ook ik had mijn stokpaardjes liever wat groter gezien.
Goed nieuws
Maar laten we onze zegeningen tellen: we kunnen gaan werken aan de oorzaken én oplossingen van een probleem dat letterlijk de levens van miljoenen mensen verstoort en zal gaan verstoren. Ruwweg geschat zal ongeveer twee derde van het geld naar medisch onderzoek gaan, het andere deel naar meer psychosociaal en organisatiegericht onderzoek. Er wordt verder ingezet op financiering door ondernemingen en (semi-)publieke organisaties die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Maar zoals gezegd: goed nieuws is geen nieuws. Deze blog dus ook niet.
Henk Nies
voorzitter RvB Vilans, kenniscentrum voor langdurende zorg