De beveiliging van persoonsgegevens binnen gemeenten is zo lek als een mandje. Op 18 oktober 2013, de dag dat de Tweede Kamer de Jeugdwet aannam, bood de Inspectie SWZ het rapport ‘De burger bediend in 2013’ aan de minister van SZW aan.
De staatssecretaris van SZW stuurde het rapport op 8 november 2013 ter kennis van de Tweede Kamer, waarmee het in de openbaarheid kwam. Volgens de Inspectie SWZ voldoet 96 procent van de onderzochte gemeenten niet aan de meest elementaire beveiligingsnormen. Gemeenteambtenaren raadplegen allerlei persoonsgegevens van burgers zonder dat daarvoor een goede reden is. Hierop blijkt niet of nauwelijks toezicht te zijn, ook niet achteraf.
Als het aan de betrokken bewindslieden en de Tweede Kamer ligt, krijgen gemeenten nog meer taken op het gebied van ziekte, zorg, werk en inkomen. Het uitgangspunt bij de decentralisaties in het sociale domein is volgens de regering “één gezin, één plan, één regisseur”. Het wetsvoorstel Jeugdwet ligt inmiddels bij de Eerste Kamer. De conceptwetsvoorstellen Wmo 2015 en Participatiewet liggen ter advisering voor bij de Raad van State en zullen daarna aan de Tweede Kamer worden voorgelegd.
CBP
Met de uitvoering van de Jeugdwet, de Wmo 2015 en de Participatiewet zullen de gemeenten over nog meer en nog gevoeliger persoonsgegevens beschikken dan nu al het geval is. Bij brief van 29 oktober 2013 waarschuwde het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) de bewindslieden en de Eerste en Tweede Kamer opnieuw voor de privacyrisico’s van de voorgenomen decentralisatie. Volgens het CBP dreigt er volstrekte intransparantie te ontstaan, waardoor het noch voor burgers noch voor de overheid zelf overzichtelijk is wie welke gegevens verzamelt en gebruikt en met welk doel dat gebeurt. Dat het niet slechts om een dreiging gaat, blijkt uit het rapport van de Inspectie SWZ.
PIA
De staatssecretaris heeft de Tweede Kamer gerust weten te stellen met toezegging een PIA te organiseren. PIA staat voor Privacy Impact Analyse. Alleen al op basis van deze woorden zou je verwachten dat een PIA is bedoeld om ten grondslag te liggen aan een wetsvoorstel en niet dat een PIA achteraf, als het wetsvoorstel al is aangenomen, nog eens wordt uitgevoerd. Uit de memorie van toelichting bij de Jeugdwet blijkt echter dat de regering destijds welbewust van een PIA heeft afgezien.
Tijd voor bezinning
Het kabinet is druk doende de in het regeerakkoord neergelegde decentralisatie door te voeren. Omdat de Jeugdwet, de Wmo 2015 en de Participatiewet al per 2015 in werking moeten treden en de gemeenten zich moeten kunnen voorbereiden, ligt het tempo begrijpelijkerwijs hoog. Haastige spoed is echter zelden goed.
De Eerste Kamer heeft recent laten weten op 9 december 2013 een bijeenkomst met deskundigen te organiseren, waarbij ook de privacyaspecten van het wetsvoorstel Jeugdwet aan de orde zullen komen. Dat is zeer goed nieuws. Het lijkt mij verstandig als die dag ook het rapport van 18 oktober 2013 van de Inspectie SZW aan de orde komt.
Paul Dalhuisen is advocaat bij Nysingh. Hij adviseert zorgaanbieders over uiteenlopende juridische kwesties op het gebied van de gezondheidszorg. Hij staat hen verder bij in geschillen met onder meer de overheid en zorgverzekeraars. Paul is oorspronkelijk afkomstig uit de ondernemingsrechtelijke en contractspraktijk, maar is goed thuis in zowel de civiele als de bestuursrechtelijke kant van het gezondheidsrecht. De onderwerpen privacy & zorg, klassiek gezondheidsrecht (patiëntenrechten) en zorgcontractering hebben zijn bijzondere aandacht.