Dit jaar is door de minister benoemd als het jaar van de transparantie. Over transparantie is de laatste maanden zoveel gezegd en geschreven dat het tijdens sommige bijeenkomsten zelfs verboden werd om het woord te noemen.
Feit is dat er veel geïnvesteerd wordt in het transparant maken van zorg: indicatoren, registraties, alles het liefst op uitkomst. De NVZ leverde hier in 2014 een belangrijke bijdrage aan met de kwaliteitsvensters die door alle ziekenhuizen werden gevuld. Ook de academische ziekenhuizen staan op het punt de vensters op hun websites te publiceren en voor het komend jaar staan de vensters voor categorale instellingen zoals revalidatiecentra op de agenda.
Bekende ziekenhuis
Baseren patiënten hun keuze voor het ziekenhuis eigenlijk wel op deze indicatoren? Onlangs publiceerde NIVEL een onderzoek waaruit bleek dat patiënten helemaal niet zo geïnteresseerd zijn in het uitzoeken van de beste zorginstelling: zij vertrouwen op het bekende ziekenhuis in de buurt. En daarmee ligt een belangrijke vraag op tafel: voor wie is het belangrijk om verder te investeren in transparantie en wat willen we zichtbaar maken?
Leerproces
Wat mij betreft, is het meten van de kwaliteit van zorg en het bespreken van de uitkomsten belangrijk als continu leerproces. Met als beste indicator voor kwaliteit: “Wordt er geleerd in deze instelling? Is hier een veilig klimaat? Kan je elkaar aanspreken op gedrag en handelen, ongeacht de functie die je hebt, waarbij het belang van de patiënt voorop staat?”
Dit is waarom de factor ‘medewerkerstevredenheid’ uit ons Kwaliteitsvenster zo belangrijk is. Het gaat hier niet om de vraag of medewerkers hun kerstpakket wel waarderen, maar om de vraag of er prettig wordt samengewerkt, of er serieuze feedback wordt gegeven en of er een veilig leerklimaat is.
Uitdagend
Dit is gemakkelijk gezegd, maar heel uitdagend om te doen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel ziekenhuizen die bezig zijn met het project Kwaliteitsimpuls deze elementen benoemen in het strategisch opleidingsplan.
Patiënten hebben steeds meer en steeds complexere aandoeningen. En dit heeft effect op de rol van de zorgverleners, verpleegkundigen in het bijzonder. In het Amphia Ziekenhuis waren er laatst mooie voorbeelden te bewonderen van leerprojecten voor verpleegkundigen. Dit ziekenhuis is bezig de min of meer homogene groep verpleegkundigen op verschillende niveaus in te delen, om zo de patiënten nog beter te kunnen behandelen. Naast aanvullende scholing en verdere professionalisering, is een herziening van de taken en bevoegdheden een manier om de veranderende zorgvraag het hoofd te bieden. De grote vraag in dit project is: wat past er bij welk kwalificatieniveau?
Stuurmanskunst
Dit vereist stuurmanskunst en goed management, waarbij het belangrijk is te bespreken met de verpleegkundigen waarom voor deze route gekozen is. Want er zullen moeilijke vragen naar boven komen. Ik noem er een paar: Sommige verpleegkundigen met een mbo-achtergrond hebben zich in de loop van de jaren opgewerkt naar het hbo-niveau. Hoe worden zij ingedeeld? En hoe gaan we om met de hbo’er die onvoldoende gelegenheid heeft gehad voor bijscholing? Hoe geven we het concept van een leven lang leren handen en voeten?
Goed teken
Ik wil graag alle ziekenhuizen die in soortgelijke trajecten zitten, die investeren in de verpleegkundigen, heel veel succes wensen. Want uiteindelijk wordt de kwaliteit van de zorg bepaald door de kwaliteit van de medewerkers. Het draait om hun kennis en expertise op medisch inhoudelijk vlak, om hun communicatieve vaardigheden en zeker ook om hun gevoel van veiligheid en de mogelijkheid om zich te kunnen uitspreken.
Scoort een ziekenhuis hoog op medewerkerstevredenheid? Dan is dat een goed teken en zeer relevant voor de kwaliteit van een ziekenhuis. 2015 is het jaar van, ik zeg het nog één keer, transparantie. Maar wat mij betreft is het ook het jaar van het leren. Maar dat stopt natuurlijk niet na een jaar. Laten we inzetten op een leven lang leren.
Margot van der Starre
Directeur NVZ