Patiëntveiligheid is een veelbesproken onderwerp. In de politiek, in de media, in de maatschappij en niet in de laatste plaats in de ziekenhuizen zelf. Is het dan zo slecht gesteld met de patiëntveiligheid in Nederland? Nee, dat valt reuze mee.
“Ziekenhuizen zullen steeds meer laten zien wat ze doen aan veiligheid,” zegt Johan Legemaate, hoogleraar Gezondheidsrecht bij het AMC en de UvA. Dit is te lezen in een interview over tien jaar patiëntveiligheid op de website van het VMS veiligheidsprogramma. Laten zien wat we doen aan veiligheid, daar zit nou net de crux.
Vanuit de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) denken we mee over hoe we de kwaliteit van ziekenhuizen inzichtelijk en publiek kunnen maken. Ook maken steeds meer ziekenhuizen sterftecijfers openbaar, en komen incidenten vaker naar buiten. Het paradoxale hier aan is dat het lijkt alsof de kwaliteit van de zorg achteruit holt, terwijl het tegenovergestelde waar is. Toch zijn we een voorstander van transparantie. Zoals Johan Legemaate zegt in het interview: “Een realistisch beeld over fouten en de omgang daarmee maakt ook dat iedereen minder van slag raakt door het zoveelste incident.”
Laat ik vooral benadrukken dat Nederlandse ziekenhuiszorg goed is. Zeker als je het in een breder perspectief plaatst, bijvoorbeeld in vergelijking met collega-instellingen in het buitenland. Wel staat de medische zorg van nu voor andere uitdagingen dan vijf of tien jaar geleden. Patiënten worden ouder en hebben meer aandoeningen tegelijkertijd, de zorgvraag verandert en medische apparatuur wordt complexer. Deze tijd vraagt om specialistische kennis en daar hoort een goede organisatie en veiligheidsbewustzijn bij.
Uniek in de wereld
Sinds de start van het VMS veiligheidsprogramma zijn 93 ziekenhuizen aan de slag gegaan met de implementatie van een geaccrediteerd of gecertificeerd veiligheidsmanagementsysteem. Ook worden er doorlopend verbeteringen doorgevoerd op tien inhoudelijke thema’s. Dat is uniek in de wereld.
Op maandag 18 november 2013 presenteert Cordula Wagner van NIVEL/EMGO de definitieve resultaten van het derde onderzoek naar de potentieel vermijdbare schade en sterfte in de Nederlandse ziekenhuizen. Laat dit nou een heel goed voorbeeld zijn van transparantie in de ziekenhuiszorg. Om nogmaals met woorden van Legemaate te spreken: “De overgang van geslotenheid naar vergaande openheid kan nog een push gebruiken, maar we zitten midden in een ontwikkeling die onomkeerbaar in gang is gezet. De effecten daarvan zullen we de komende jaren gaan zien.”
Ondertussen kijken wij natuurlijk allemaal uit naar de onderzoeksresultaten van NIVEL. Maar voor ons staat al vast dat we nog niet uitgepraat zijn over het onderwerp patiëntveiligheid. En dat is maar goed ook.
Margot van der Starre
Directeur Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ)