Hoe ziet het zorglandschap er over een aantal jaren uit? In zorgland is er het besef dat de medisch-technologische ontwikkelingen, geavanceerde geneesmiddelen gecombineerd met meer chronische zieken en de vergrijzing ingrijpende veranderingen in de zorg noodzakelijk maken. Willen we goede zorg behouden, die ook nog betaalbaar is, dan zullen we aan de slag moeten.
Not in my back yard
We signaleren wel een toenemende bewustwording van zowel burgers als zorgverleners over de noodzaak, maar nog teveel vanuit een NIMBY-instelling: niet bij mij.
Concentratie
Concentratie van complexe electieve zorg op een beperkt aantal plaatsen wordt breed gesteund. De constatering dat er teveel Spoedeisende Eerstehulpposten in Nederland zijn, wordt ook gedeeld. Selectieve inkoop op kwaliteit? Iedereen is ervoor, mits de zorgverzekeraar voor de kwaliteitsbeoordeling zich baseert op richtlijnen van de beroepsgroep. Substitutie van tweedelijns zorg naar de eerste lijn kan rekenen op instemming. Maar toch worden snotterpoli’s geopend, wat toch echt eerstelijnszorg is.
Acceptatie veranderingen
Acceptatie van veranderingen in de zorg gaat moeizaam, zowel bij zorgvragers als bij zorgverleners. De eersten zijn ongerust over de vraag of de verandering niet een verslechtering betekent, de tweede groep krijgt te maken met een sterke verandering van de organisatie van hun werk. Zo kan het gebeuren dat iemand als chirurg bepaalde operaties niet meer zal doen, omdat het vanwege de kwaliteit van de zorg beter is te specialiseren. Selectieve inkoop heeft een grote impact.
Paradigma-shift
We zijn bezig met een paradigma-shift en dat brengt altijd onzekerheid met zich mee. Het paradigma dat ziekenhuizen in de buurt liggen en alle zorg leveren op zeer complexe aandoeningen na, dat zorgverzekeraars overal contracten sluiten en dat eerste en tweedelijnszorg via gescheiden circuits functioneren, wijzigt sterk. Eerstelijns en tweedelijnszorg moeten in wisselwerking met elkaar verleend worden. De eerstelijn doet eenvoudige ingrepen, de ziekenhuizen zullen meer complexe zorg voor hun rekening nemen. Niet elk ziekenhuis doet meer alles en zorgverzekeraars maken meer werk van selectieve inkoop waarbij ze selecteren op goede zorg gebaseerd op richtlijnen van de beroepsgroepen.
Mogelijkheden en keuzes
Dat betekent dat iedereen zich opnieuw moet oriënteren. De eerstelijn zoekt naar mogelijkheden en werkt samen met de tweedelijn, in ieder geval in een geïntegreerde HAP/SEH. Ziekenhuizen oriënteren zich op die zorg waar ze sterk in zijn en moeten in een aantal gevallen doorverwijzen. Patiënten moeten zich oriënteren op de keuze voor een zorgverzekeraar, maar ook op de keuze voor een natura of restitutiepolis. Dat gaat niet van vandaag op morgen. Maar in het belang van een houdbaar zorgstelsel waarbij we de goede gezondheidszorg van nu willen voortzetten, moeten we deze weg wel inslaan.
Handen en voeten geven
Zorgverzekeraars, beleidsmakers en bestuurders in de zorg moeten dit alles handen en voeten geven en dat valt niet mee. Ook patiëntenorganisaties spelen daarbij een belangrijke rol. Maar al deze spelers moeten in concrete gevallen uitvoerig en tijdig de verzekerden/patiënten/inwoners van een adherentiegebied mee te nemen in dit proces.