Lees de hier al vaker aangehaalde rapporten van RVS, SER, SCP, NZa, Zorginstituut, Algemene Rekenkamer en de Commissie Terpstra. Daaruit blijkt zonneklaar dat slecht werkgeverschap de oorzaak is. Uiteraard moet de salarisachterstand op andere sectoren worden ingelopen. Maar dat alleen zal de uitstroom niet remmen.
Mentaliteitsverandering
Met 6,5 procent ziekteverzuim heeft de zorg de hoogste score op de arbeidsmarkt, berekende het CBS. De langdurige zorg scoort zelfs 7,9 procent. Logisch, want daar verstikt bureaucratische obesitas iedere vorm van professionele autonomie, is de werkdruk gigantisch en de manier van roosteren belastend.
Natuurlijk zijn zorgverleners in de ziekenhuiszorg hiertegen evenmin bestand. De echte oplossing is een drastische mentaliteitsverandering. Ik herhaal het nog maar eens: stel de inhoud centraal en geef ruimte aan de vakkennis van zorgverleners.
Zorginstellingen die zo werken, bevestigen de waarde van bovengenoemde wetenschappelijk onderbouwde adviezen. Ga eerst daarmee aan de slag. Actiz en NVA moeten niet meehuilen met de wolven in het bos, maar hun leden hierin juist krachtig ondersteunen. Pas na de omslag heeft het zin om te kijken wat er nog meer moet worden aangepakt. Zie het WRR-rapport ‘Kiezen voor houdbare zorg’.
Zonder dwang
Ook wie dramt over vaccinatieregistratie begrijpt er nog steeds geen snars van. Dwang verhoogt de druk op zorgverleners, ook de gevaccineerden. Goede werkgevers onder de zorginstellingen kunnen het af zonder dwang. Met wederzijds respect praten ze erover totdat er een oplossing is.
Bovendien is het schijnveiligheid. Sinds we leven met de deltavariant kunnen ook gevaccineerden het virus overdragen. Zelfs de allerkwetsbaarste zorgvragers hebben er geen baat bij, want we vragen niet om de vaccinatiebewijzen van bezoek. Als besmetting al leidt tot ziekteverschijnselen, dan zijn deze mild. En nee, ik ben geen anti-vaxxer.
Evidence based bullshit
Wetenschap is geen snoeptrommel waarin je naar willekeur kunt graaien. En ze plaveit al helemaal niet de weg naar de felst beleden mening, de minste weerstand of de grootste zak met geld.
Op maatschappelijke pressie vanuit misvattingen of belangentegenstellingen past maar één antwoord: ‘We baseren onze werkwijze op wetenschappelijke kennis. Helaas is het niet mogelijk alle risico’s en onzekerheden weg te nemen, maar dit is de beste optie en zo gaan we het doen’. Al het andere is evidence based bullshit.
Carin Gaemers
Deze column verschijnt in Skipr quarterly 04, dat half oktober bij abonnees op de mat valt.
Wilt u zich abonneren op ons kwartaalblad de Skipr quarterly? Dan kunt u terecht in onze shop.
Helemaal mee eens dat slecht werkgeverschap een belangrijke bron van ellende is. Maar niet alleen dat. De afstand tussen de professionals en het hogere management is veel te groot en veelal spreken die managers niet de taal van de professionals. Daarnaast zijn veel zorginstellingen organisatorisch slecht en archaïsch vormgegeven. Last but not least wordt er niet gestuurd op HRM kengetallen maar op het simpele mechanisme als de begroting maar klopt met het verkregen budget. Dat geeft geen echte prikkel om iets te veranderen. Ook niet voor de Tweede Kamer want die functioneert op hetzelfde principe en als het aan de SP ligt wordt het laatste stukje bedrijfsmatig denken (vrij gevestigde medisch specialisten) ook nog om zeep geholpen. Wil de zorg eruit komen dan betekent goed werkgeverschap meer begrip voor professionals en vooral ook een bedrijfsmatige opstelling. Sturen zoals een onderneming. Eigenlijk vormt goed werkgeverschap een onderdeel van goed ondernemerschap. Maar kan dat nog na zoveel jaar ambtelijk management? Misschien goed als men een voorbeeld neemt aan het bedrijfsmodel van ZBC’s?
Peter de Leede – Hygieia Consultants