De farma-industrie krijgt het vaak zwaar te verduren. Veel klaagzangen en beschuldigingen ontberen onderbouwing van publiek en politiek. Juist bij een emotioneel onderwerp als de zorgkosten is daar niemand bij gebaat.
De emotie van publiek en politiek is begrijpelijk. Het publiek ziet dat farmaceuten hoge winsten boeken en bovenop hun patenten zitten. Het verweer van de industrie; kijk naar onze miljardeninvesteringen en de kostbare research die nooit tot geneesmiddelen leidt, wordt weggewuifd. “Laat je kostenstructuur dan maar zien”, antwoorden critici op dit argument. Ze zijn verbaasd als bedrijven dit weigeren.
Dilemma’s
Zo lang de publieke zorg blijft werken met producten uit de private sector blijven dilemma’s tussen betaalbaarheid en toegankelijkheid bestaan. Dit is alleen te vermijden als de overheid alle particulier initiatief verbiedt. Daarvoor is een samenleving als Noord-Korea nodig en we weten allemaal hoe groot de bijdrage van dit land is aan de geneeskundige innovatie.
Staatsmonopolie
Ik denk dat er zelfs onder de grootste critici van de industrie weinig voorstanders zijn van een staatsmonopolie op medisch-wetenschappelijk onderzoek. Dat is ook niet nodig. Farmaceuten komen wel degelijk in beweging; naar aanleiding van hun eigen geweten of onder maatschappelijke druk. Het is waarschijnlijk een combinatie van beide waardoor miniatuur- patiëntengroepen toegang houden tot orphan drugs en Afrika al vijftien jaar aids-geneesmiddelen gratis of tegen symbolische prijzen ontvangt.
Het doel dat farma-critici nastreven, is niet te bereiken met eindeloze aanvallen en holle retoriek. Dit leidt er alleen maar toe dat farmabedrijven hun communicatie beperken tot het juridische domein en de maatschappelijke discussie verlaten als een mission impossible.
Ideologisch
De echte oplossing begint met meerdere factoren. Deze zijn deels ideologisch, deels heel praktisch en deels communicatief. Aanvaard dat het evenwicht tussen publiek en privaat altijd een wankele zal zijn. Stop met een zinloos ideologisch debat. Streef naar mondiale consensus over octrooitermijnen, de bestrijding van patentbreuk en de realisatie van lange termijnrelaties tussen inkopers en aanbieders.
Begrip
Probeer over en weer begrip op te brengen. Activisten moeten leren leven met het feit dat een belangrijk deel van de zorg van particulier initiatief afhankelijk is. Farmaceuten moeten op hun beurt inspelen op de terechte roep om meer transparantie over hun kostenstructuur. Zij dienen de neiging af te werpen om in de spreekwoordelijke schulp te kruipen als het gaat om het maatschappelijke debat.
Dan kunnen in een liefst wereldwijde dialoog de grenzen worden gedefinieerd van wat bedrijfseconomisch, wetenschappelijk en maatschappelijk wenselijk en mogelijk is. Dat lijkt me constructiever dan een hele sector veroordelen.
Richard van Berkel
Directeur LvB Networks