Fusies tussen zorgverzekeraars, met als nieuwste stap de gewenste fusie tussen De Friesland Zorgverzekeraar en Achmea, leiden tot een oligopolistische markt met te veel macht voor zorgverzekeraars. Het frustreert de noodzakelijke concurrentie en prikkelt onvoldoende om op kwaliteit in te kopen.
Zorginkooprol
Althans die vrees valt te beluisteren bij sommige zorgaanbieders. Ze vinden dat zorgverzekeraars onvoldoende hun rol in het nieuwe stelsel pakken. Ze concurreren te weinig, maken hun zorginkooprol onvoldoende waar en dragen zo niet bij aan kostenbeheersing en een scherpere premie. Bovendien ontbreekt het aan kennis en kunde bij de inkopers zelf.
Het is waar dat de zorginkooprol de eerste jaren van het stelsel misschien onvoldoende uit de verf is gekomen, maar het is te gemakkelijk de ‘schuld’ daarvan volledig bij zorgverzekeraars te leggen. Bij alle initiatieven om kwaliteit van zorg te meten, transparant te maken, de resultaten mee te nemen bij de inkoop en zo het verbeteren van kwaliteit van zorg te stimuleren, zijn zorgverzekeraars betrokken geweest. Of het nu gaat om de CQ-index of de indicatoren van Zichtbare Zorg.
Ziekenhuizen en specialisten traag naar transparantie
De stroperigheid van deze processen heeft vaak alles te maken met de politiek van verschillende belangen. En dan lopen ziekenhuizen en specialisten niet voorop om inzicht te geven in hun handelen en daarover ook open en transparant te zijn. Er was een steen nodig – in dit geval van CZ – om de vijver in beweging te krijgen. Na de bekritiseerde ‘borstkankerlijstjes‘ hebben specialisten het initiatief naar zich toegehaald en komen zelf met criteria waar goede zorg aan moet voldoen. Dat is goed. Daar zijn we verheugd over en we sluiten ons daar graag bij aan. Maar dit heeft lang geduurd.
Marktwerking; iedereen gebaat bij betaalbare premie
Sinds de invoering van het nieuwe stelsel, zijn alle partijen aan het zoeken geweest naar hun rol. Er waren veel beperkende maatregelen die echte concurrentie lastig maken. Bovendien lagen het vertrouwen en de sympathie van de patiënt of cliënt bijna volledig bij de dokter en niet bij de zorgverzekeraar. Er komt nu meer ruimte voor concurrentie en burgers gunnen zorgverzekeraars steeds meer de rol van partij die zich serieus inzet voor het stimuleren van kwaliteit van zorg en het beheersen van de kosten. Want iedereen is tenslotte gebaat bij een betaalbare premie.
Strategisch zorginkoopbeleid
Bij De Friesland pakken we deze rol dan ook graag en serieus op. We hebben een Strategisch Zorginkoopbeleid ontwikkeld met veel aandacht voor kwaliteit van zorg, transparantie, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. En dat doen we niet alleen, maar samen met cliënten en zorgaanbieders. Die samenwerking is echter niet vrijblijvend. Er moeten keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld in kwaliteit maar ook in concentratie van zorg.
Ziekenhuizen moeten keuzes maken
Het kan niet zo zijn dat iedereen maar alles blijft doen. Niet ieder ziekenhuis kan in alles topkwaliteit leveren. Keuzes moeten worden gemaakt en daarbij heeft ieder zijn eigen verantwoordelijkheid. Maar uiteindelijk hebben we hetzelfde doel: kwalitatief goede en betaalbare zorg leveren aan onze gezamenlijke cliënten.
Zorginkopers zitten veel te lang op dezelfde plek. Ze hebben een gebrek aan kennis en ervaring om het echt over de inhoud van zorg te hebben en de inkooprol goed op te pakken. Daarom gaat het alleen over prijs en volumes. Die constatering is voor De Friesland reden geweest om een Strategisch Zorginkoopbeleid te ontwikkelen en in de afgelopen anderhalf jaar juist heel veel te investeren in het vergroten van die kennis en ervaring van onze zorginkopers. En dat blijven we continue doen, zodat zij ook echt onze voorhoede kunnen vormen en kunnen inkopen op basis van kwaliteit en uitkomsten van zorg in plaats van het alleen te hebben over prijs en volumes. Professionaliseren kost tijd.
Zorg heeft ondernemerschap nodig
En waarom fuseren? Dat heeft alles met concurrentie en overheidsbeleid te maken. Bij het ontwikkelen van het Strategisch Plan en het zorginkoopbeleid hebben we uitgebreid onderzoek gedaan naar allerlei ontwikkelingen binnen de zorgverzekeringsmarkt. Er is meer ondernemerschap nodig. Om op de collectieve markt een rol van betekenis te blijven spelen heb je ontwikkelkracht in de vorm van mensen en middelen nodig.
Ex-post verevening en macronacalculatie afschaffen
Tegelijk hangen er serieuze existentiële financiële dreigingen boven de markt. Zo wil minister Schippers versneld de ex-post risicoverevening en macronacalculatie afschaffen. De risicoverevening, waar de ‘ex-post’ een belangrijk onderdeel van is, is ontwikkeld om de solidariteit in stand te houden. Zo mogen zorgverzekeraars niet selecteren op medische aandoeningen en ook niet differentiëren in premie (de parels van het stelsel). Iedereen is gelijk: gezond of ziek, jong of oud. Het systeem dat geld verdeelt tussen zorgverzekeraars, om hen die relatief veel ouderen of – chronisch – zieken hebben te compenseren, werkt nog steeds niet goed. Daarom vindt nog verevening achteraf plaats (ex-post).
Zorgverzekeraars moeten grotere reserves aanhouden
Dit wil de minister afschaffen om concurrentie te bevorderen. Dit raakt echter kleinere en regionaal werkende zorgverzekeraars onevenredig hard, omdat zij vaak geen gemiddelde verzekerdenportefeuille hebben. De effecten van wijzigingen in ex ante en ex post normeringen zijn daardoor niet of veel minder snel uit te middelen wat grote nadelige financiële gevolgen kan hebben. Daardoor moeten zij grotere reserves aanhouden. Dat kan alleen door hogere premies te vragen, waardoor ze zichzelf uit de markt prijzen en de slag met de groten verliezen op oneerlijke gronden. Daar komen nog ontwikkelingen bij zoals Solvency II, die zorgverzekeraars dwingen op basis van Europese regels extra reserves aan te houden. Allemaal premiegeld dat als ‘dood geld’ op de plank komt te liggen en waar de verzekerde niets voor terugkrijgt.
Autonome positie De Friesland binnen Achmea
Deze dreigingen in combinatie met de geschetste marktontwikkelingen hebben ons doen besluiten aansluiting te zoeken bij een financieel krachtige partner. Dat is Achmea geworden. Deze sterke partij biedt de beste mogelijkheden de risico’s op te vangen. Maar nog belangrijker; het biedt De Friesland voor zeker vijf jaar een sterke autonome positie binnen het concern met de garantie dat het het eigen Strategisch Plan en zorginkoopbeleid kan uitvoeren.
Fusie vanuit kracht
Dus deze fusie vanuit kracht – De Friesland is financieel gezond en is dit jaar gegroeid met 10.000 verzekerden – biedt De Friesland de mogelijkheid De Friesland te blijven. De regionale kracht van De Friesland en de sterke verbondenheid met de regionale zorgaanbieders gaat niet verloren en wordt eerder versterkt omdat er straks meer – financiële – mogelijkheden zijn om te investeren in verdere ontwikkeling van de zorg.
Verzekerden hebben daarbij de vrije keuze of ze bij ons willen blijven of niet. Dat onze klanten ons trouw blijven en dat we zelfs behoorlijk zijn gegroeid geeft ons het vertrouwen dat we de juiste beslissing hebben genomen.
Diana Monissen
Bestuursvoorzitter De Friesland Zorgverzekeraar