Kunnen gebouwen mensen genezen, of is architectuur slechts een oefening in esthetiek? Er is stevig wetenschappelijk bewijs dat gebouwen aantoonbaar een positief effect hebben op de genezingsduur, het gebruik van medicatie, en de verbetering van het bioritme. Het zijn bewijzen die we bij het ontwerp van nieuwbouw of transformatie van gebouwen niet kunnen negeren.
Gezonde gebouwen ontwerpen voor patiënt, familie en personeel is een van de uitdagingen in mijn werk als architect bij EGM. Samen met opdrachtgevers en ontwerpers kennis ontwikkelen om zo de kwaliteit van onze gebouwen te verbeteren. We weten dat de kwaliteit van de gezondheidszorg niet alleen door medisch handelen wordt bepaald. Ook de omgeving waarin patiënten en personeel verblijven heeft aantoonbaar een positieve invloed op de zorg. Een complex onderwerp, want in de praktijk gaan wetenschap en architectuur niet automatisch samen. Dit kan wel worden bereikt door het toepassen van Evidence Based Design (EBD).
Welbevinden
EBD komt voort uit Evidence Based Medicine en legt op basis van wetenschappelijk onderzoek verband tussen specifieke omgevingsfactoren en efficiëntie, veiligheid of welbevinden. Healing Environment en Planetree gebruiken EBD als basis. De wetenschappelijke onderbouwing van EBD draagt bij aan betere voorspelbare gezondheidsuitkomsten van een nieuw gebouw of een verbouwing.
Een goed op EBD gebaseerd ontwerp kan het genezingsproces dus bevorderen. Met een aantal voorbeelden vanuit zowel de patiënt als het personeel, zal ik illustreren hoe goed ontworpen gebouwen de zorg ondersteunen en de groeiende druk op zorgvoorzieningen kunnen verlichten. Het gaat hierbij om de positieve invloed van zon-of daglichttoetreding op het genezingsproces van patiënten en op de arbeidsomstandigheden van het personeel.
1. De patiënt: Er is een aantoonbaar verband tussen een kamer georiënteerd op de ochtendzon en de ligduur. Voor patiënten met een bipolaire stoornis kan bijvoorbeeld de ligduur bijna vier dagen verkort worden.
2. Het personeel: Er is een aantoonbaar verband tussen zonlicht in de verblijfsruimte en stressreductie. Wij kunnen niet bepalen wanneer de zon schijnt, maar wel zo ontwerpen dat deze op de juiste plaats het gebouw binnen komt.
Juiste beslissingen
Er is inmiddels een enorme hoeveelheid onderzoek en informatie over Evidence Based Design, beschreven in diverse uitvoerige specialistische artikelen. EGM architecten heeft de relevante informatie uit significant en beschikbaar onderzoek gestructureerd en toegankelijk gemaakt in een EBD-tool. Met deze tool kunnen we zorginstellingen helpen om de juiste beslissingen te nemen over ontwerpen voor nieuwbouw of een verbouwing.
De EBD-tool is zowel in de initiatieffase als tijdens het ontwerp een nuttig instrument om de ambities van een zorginstelling over welbevinden, veiligheid en efficiëntie met het ontwerp te ondersteunen. Verschillende onderwerpen (evidence), zoals bijvoorbeeld verminderen van valincidenten en stress, zijn gekoppeld aan ontwerponderwerpen (design), zoals bijvoorbeeld structuur of licht. De gegevens zijn onderbouwd met citaten en referenties naar artikelen en nodigen uit tot het toepassen van meer kennis over de relatie tussen omgeving en gezondheid.
De EBD-tool kan gebruikt worden door ontwerpers, opdrachtgevers en gebruikers. Opdrachtgevers: we vertalen hun ambities door te werken vanuit evidence Gebruikers: we selecteren onderwerpen vanuit het perspectief van patiënt, personeel of familie. Ontwerpers: zij kunnen de tool gebruiken tijdens het ontwerpproces.
Kennis verspreiden
In Nederland houden slechts enkele partijen zich bezig met onderwijs en onderzoek rondom ‘Healing Architecture’ en EBD. Op verzoek van Kirk Hamilton, de Amerikaanse hoogleraar en autoriteit op het gebied van EBD is Bas Molenaar, voormalig architect-partner van EGM, nu lid van de redactieraad van het wetenschappelijke vakblad HERD (Health Environments Research & Design Journal). HERD stelt zich ten doel kennis over EBD in de gezondheidszorg te verspreiden. Daarnaast onderhoudt EGM contacten en deelt kennis met onder meer TNO, BNA Onderzoek, de technische universiteiten van Delft en Eindhoven, en de academies van bouwkunst.
De EBD-tool is uniek, omdat het snel kruisverbanden tussen verschillende onderwerpen laat zien en de verwijzingen naar citaten en bronnen voor een goede en betrouwbare onderbouwing zorgen. De EBD-tool helpt ons als architecten om voor zorginstellingen betere gebouwen te maken. Gebouwen met een positieve impact op efficiënte, veiligheid en welbevinden. En we besparen tijd en geld. Een gezonde combinatie dus, wetenschap en architectuur.
