U zit op een terras met een goede vriendin. U drinkt gezellig een kop koffie. Zij heeft een geel shirt aan. Ze gaat naar het toilet. Als ze terugkomt, heeft ze een rood vest aan. Haar stem is ook anders. U bent verward. Dit is vreemd.
Dit is een van de situaties die mensen met dementie meemaken. Misschien heeft u onze tv-commercial waarin deze situatie wordt uitgebeeld weleens gezien. Waarschijnlijk kent u wel iemand in uw omgeving met deze ziekte. Dat zou heel goed kunnen. Boven de 90 jaar heeft 40 procent van de mensen dementie. In heel Nederland lijden ruim 250.000 mensen aan dementie. De komende 15 jaar verdubbelt dit aantal.
De meeste mensen met dementie, 70 procent, wonen thuis. Als de nieuwe Wmo door de Eerste Kamer wordt aangenomen, zijn gemeenten per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor deze zorg. Dagbehandeling en dagbesteding worden dan gefinancierd en aangestuurd door gemeenten. Ook het organiseren van respijtzorg om (overbelaste) mantelzorgers op adem te laten komen behoort dan tot hun taak.
Inspiratie
In bijna alle gemeenten zijn nieuwe wethouders geïnstalleerd. Dus hoog tijd om inspiratie op te doen! Voor de wethouders in het sociale domein zijn er vele inspirerende voorbeelden over zorg voor mensen met dementie waarbij vrijwilligers en mantelzorgers ook een actieve rol hebben. Deze voorbeelden kunnen zo geïmplementeerd worden in de eigen gemeente.
Twee generaties
Op diverse plekken in Nederland bestaan lunchrooms en koffiecorners die deels gerund worden door mensen met een verstandelijke beperking. Er wordt nagedacht over vergelijkbare projecten voor mensen met dementie. In Den Haag lopen diverse projecten met het thema eten. Zo is een project gestart met eetmaatjes, als alternatief voor ‘tafeltje-dekje’. ROC-studenten worden gekoppeld aan eenzame ouderen, waarvan velen met dementie. Zo’n 150 studenten doen samen boodschappen, koken en eten met hen. Ook wordt actief gestimuleerd dat vitale ouderen hetzelfde gaan doen. Of neem het project in Zwolle, waar twee generaties bij elkaar komen. Daar gaat een groep ouderen met dementie regelmatig zwemmen met leerlingen van het Deltion college. Een mooie interactie tussen leerlingen en ouderen.
Actitiveiten
Een vernieuwende vorm van dagbesteding betreft de Odensehuizen. Die gaan er vanuit dat er geen aanbod van activiteiten moet zijn, maar dat er activiteiten worden georganiseerd op aangeven van mensen met dementie en hun mantelzorgers zelf. In Odensehuizen is daarom sprake van dagbesteding samen met mantelzorgers. Vaak gaat het hierbij om dingen die men alleen niet kan doen, maar waar een paar mensen voor nodig zijn (zoals een spel spelen). Onder meer in Amsterdam, Vlissingen, Groningen en Wageningen staat een Odensehuis. Het Odensehuis is bedacht in Denemarken.
Herinneringsmusea
Rotterdam heeft meerdere herinneringsmusea. In deze musea zijn ruimtes ingericht zoals Nederland er vroeger uit zag. Mensen met dementie gaan hier regelmatig naartoe. De inrichting, geuren en geluiden maken veel verhalen los. Ook in Den Haag is een eerste herinneringsmuseum geopend, gestimuleerd en gesubsidieerd door de gemeente.
In Oosterbeek pakken ze het anders aan. Daar is een sociëteit voor hoger opgeleiden met geheugenproblemen opgezet. Ook zijn er in meerdere wijkcentra laagdrempelige ontmoetingspunten voor mensen met lichte geheugenproblemen.
Een goede buur
Daarnaast zijn er op veel plekken in Nederland burenhulpcentrales. Uit de quickscans die 22 gemeenten vorig jaar hebben gedaan naar hun dementiebeleid blijkt dat deze centrales nog te weinig door mensen met dementie of hun mantelzorgers worden gebruikt.
Daarentegen heeft in Delft de wijk Hof van Delft een project gehad waarbij mensen werden uitgedaagd om bij buurtgenoten aan te bellen met vragen als ‘Wat heeft u een ander te bieden?’ en ‘Wat heeft u nodig?’. Dit heeft geleid tot diverse nieuwe buurtcontacten, waaronder een aantal waar mensen met dementie bij betrokken waren. De persoonlijke benadering werkt hier goed.
Werkgevers
Raalte in Overijssel betrekt juist de werkgevers erbij. De gemeente stimuleert mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid bij bedrijven. Hiertoe is een intentieverklaring getekend, door onder meer de gemeente Raalte zelf en de Kring Raalter Werkgevers.
Dit is slechts een kleine greep uit de vele inspirerende voorbeelden die we hebben gebundeld op de nieuwe website www.pakdehandschoenop.nl. Want dat is wat Alzheimer Nederland samen met alle gemeenten wil doen: de handschoen oppakken, zodat mensen met dementie in iedere gemeente in Nederland goede zorg en ondersteuning ontvangen. Dus gemeente: goede voorbeelden te over!
Gea Broekema-Procházka
Directeur Alzheimer Nederland