Dit is een oproep aan 408 gemeenten. De gemeenten krijgen een nieuwe en niet eenvoudige opdracht van staatssecretaris van Rijn: naast de verantwoordelijkheid voor de persoonlijke begeleiding komt een beperkt deel van de persoonlijke verzorging onder gemeentelijke verantwoordelijkheid.
Om die opdracht succesvol het hoofd te bieden, is samenwerking met wijkverpleegkundigen essentieel. Voer het gesprek met verpleegkundigen en verzorgenden om passende zorg te garanderen en hen optimaal te kunnen inzetten.
Staatssecretaris van Rijn maakte woensdag 6 november 2013 bekend hoe hij de eerder aangekondigde en veelbesproken transitie langdurige zorg in de praktijk precies vorm geeft. De aanvankelijk voorgenomen knip tussen verpleging en verzorging is voor het grootste deel teniet gedaan. Persoonlijke verzorging voor ouderen met somatische en psycho-geriatrische zorgvragen wordt geen taak van de gemeente, maar wordt onderdeel van de Zorgverzekeringswet. Naast verantwoordelijk voor persoonlijke begeleiding worden gemeenten ook verantwoordelijk voor de persoonlijke verzorging van verstandelijk gehandicapten, mensen met zintuiglijke beperkingen en mensen met psychiatrische aandoeningen. Een weliswaar kleiner deel van de persoonlijke verzorging, maar dit betekent dat cliënten en medewerkers in de thuiszorg voor deze cliëntgroepen toch te maken krijgen met gescheiden verantwoordelijkheden en financieringsstromen. Ook deze cliënten krijgen vroeg of laat somatische, of psychische aandoeningen waarvoor een optimale afstemming tussen de verschillende aanbieders en vroegtijdige onderkenning belangrijk is.
Afstemmingsproblemen voorkomen
De grote vraag is: hoe kunnen we het voor de patiënt en zorgprofessional zo goed mogelijk organiseren? Er is nog veel uitwerking nodig, waaronder het regelen van de nieuwe aanspraak die de verpleging in de wijk regelt (thuisverpleging).. Door de wijkverpleegkundige een centrale rol toe te kennen als vrij toegankelijke schakel tussen de patiënt, zorgaanbieder en gemeente, kan het juiste niveau van hulpverlening afgestemd op de zorgvraag van de patiënt worden geboden. Over deze inzet in wijken en buurten dienen dan wel sluitende afspraken gemaakt te worden met gemeenten en de aanbieders van zorg. Dit op basis van de financieringsafspraken die zorgverzekeraars en gemeenten samen maken over de omvang van de te verlenen zorg in een bepaald gebied.
Korte lijnen in de wijk
Wijkverpleegkundigen hebben van oudsher korte lijnen met andere zorg- en hulpverleners in de buurt. Met de huisarts, het maatschappelijk of de jeugdzorg. Zij vinden elkaar in de sociale wijkteams, waarin de zorg met elkaar wordt afgestemd. Wijkverpleegkundigen besteden aandacht aan de gezondheid van cliënten, maar hebben ook aandacht voor hoe ze wonen en voor hun welbevinden. Naast taken op het gebied van preventie zijn zij bij uitstek degenen die zorgvraag kunnen beoordelen, de indicatie voor het niveau van de zorg vaststellen en deze zorg zelf verlenen of waar nodig door verwijzen naar de gemeente voor lichtere vormen van zorg. Wijkverpleegkundigen zijn hbo plus-geschoold en kunnen goed inschatten welke zorg iemand aanvullend nodig heeft, zonder dat dit leidt tot meer of onnodige zorg. Verpleegkundigen en/of verzorgenden verlenen in samenwerking met de huisarts zoveel mogelijk zorg in de eigen omgeving, met waar mogelijk inschakeling van informele zorg. Zo blijven de functies verpleging en verzorging zoveel mogelijk op natuurlijke wijze met elkaar verbonden.
Brug slaan
Welke randvoorwaarden zijn nodig voor goede zorg in wijken en buurten? De nieuwe aanspraak wijkverpleging, waaraan al hard gewerkt wordt. Ook het vrij toegankelijk maken van de wijkverpleegkundige en het onderbouwen van het handelen in beroepsstandaarden en protocollen moet worden geregeld. Allemaal voorwaarden die voor een succesvolle transformatie van belang zijn. Een van de belangrijkste randvoorwaarden is echter hoe gemeenten de brug weten te slaan tussen de verschillende zorgverleners en de verschillende domeinen. De zichtbare schakelprojecten laten al goed zien hoe het kan. V&VN wil graag samen met de VNG hiervoor de goede voorwaarden creëren en er samen met de zorgverleners in buurten en wijken de komende jaren een succes van maken.
Henk Bakker
Voorzitter Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)