Van zorgprofessionals wordt verwacht dat ze gepaste zorg leveren aan patiënten. In de acute zorg krijgen professionals veel vertrouwen om dat te doen. Kunnen we professionals in de vluchtelingenzorg niet hetzelfde vertrouwen geven?
Minister Schippers en de beroepsorganisaties roepen zorgprofessionals op om gepaste zorg te leveren in navolging van het RVZ-rapport uit 2004. Daarmee wordt bedoeld: vanuit het perspectief van de patiënt en met de patiënt kiezen of een behandeling zinvol is. Soms blijkt dat de behandelmodus niet de beste modus is, afwachten of het verlenen van palliatieve zorg heeft dan de voorkeur.
Niet behandelen
Niet behandelen is soms niet slechter maar wel goedkoper dan wel behandelen. Gilbert Welch heeft boeken geschreven over dit thema (‘Less medicine, more health’) en laat zien dat diagnostische testen, screening en behandelingen voor sommige patiënten meer schade dan gezondheid oplevert. Daarom worden ook financiële regelingen steeds vaker zo ingericht dat niet behandelen gelijkwaardig beloond wordt als wel behandelen.
De verplaatsing van zorg van AWBZ naar de Wmo heeft mede als doel dat er zorg geleverd wordt die beter past bij de behoefte. Dit doel moet bereikt worden door strikte regulering en uitvoering van de procedures. De vraag is of complexe regelgeving dit gaat bereiken.
Ongepaste zorg
In de acute zorg ligt het iets anders. De medische professionals hebben veel vrijheid in het maken van keuzen vanuit hun expertise en het vertrouwen. Het kan voorkomen dat tachtigjarigen na gecompliceerde hartchirurgie wekenlang intensive care-behandeling ondergaan. Of dit gepaste of ongepaste zorg is, beslist de medisch specialist vanuit zijn expertise samen met de patiënt of familie. Feit is dat een enorme hoeveelheid zorg geboden wordt en er vrijwel geen grenzen zijn, behalve wanneer de medisch specialist en de patiënt zelf die samen stellen. We vertrouwen er op dat zij dat samen goed kunnen.
Feitelijk is alles mogelijk voor de zorgbehoevende Nederlander. Dat is in schril contrast met de bed-bad-broodregeling voor hulpbehoevende illegalen. Een regeling die na lang onderhandelen tot stand kwam en complex wordt in de uitvoering. Het is desondanks geen garantie dat hiermee op de mens en maatschappij toegesneden hulp geleverd gaat worden.
Kunnen we in plaats van moeizame politieke regelingen, de professionals binnen de vluchtelingenzorg niet hetzelfde vertrouwen en ruimte geven als de medische professionals zodat voor iedere individuele vluchteling binnen de maatschappelijke context de beste oplossing wordt gevonden?
Hoogleraar Healthcare TIAS en internist bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis
