Het kan je als Skipr lezer niet ontgaan zijn na de blogs van Daan Dohmen vorige week: de zorg gaat echt veranderen. Het wordt ‘disruptive’, om de term van Clayton Christensen te gebruiken.
Als lid van de groep Nederlanders die FutureMed 2013 bezocht, kijk ik terug op de reis en vooruit op de toekomst. Ik neem daarbij nog enkele ervaringen mee die we na het congres opdeden in Silicon Valley bij Google, bij Scanadu en Stanford University. Wat duidelijk is, is dat we naar gepersonaliseerde zorg gaan. We gaan nu vaak nog uit van standaarden die gebaseerd zijn op gemiddelden van populaties. Maar we zullen steeds meer de individuele mens als norm kiezen. Met nadruk zeg ik ‘mens’ en niet ‘patiënt’ of ‘cliënt’. Het gaat erom wie je bent als je in goede doen bent. Dat is het aspiratieniveau van de zorg.
Innovatieve apparaten
Er waren tal van voorbeelden van de ontwikkeling naar gepersonaliseerde zorg te zien. Zo brengt het bedrijf Scanadu (gevestigd op het NASA Ames Research Park en opgericht door de Belgische hoogleraar Walter de Brouwer) het komend voorjaar een apparaatje op de markt voor 199 dollar, waarmee mensen zelf vijftien waarden/lichaamsfuncties én de afwijkingen daarvan in kaart kunnen brengen. Je hebt er geen dokter of verpleegkundige bij nodig. Als je gezond bent, fluctueren waarden als hartslag, temperatuur, zuurstofniveau, ademhaling, bloeddruk, stressniveau en de waarden van je elektrocardiogram over de dag en de nacht. Een lichaamstemperatuur van 37 graden is niet voor iedereen op elk moment van de dag een normale waarde. Ben je ziek, dan kun je met kennis van wat voor jou normaal is veel beter een middel op maat inzetten om die eigen, gezonde waarde weer te bereiken. Soms is daar professionele hulp bij nodig, vaak kunnen mensen dat zelf met behulp van dit soort apparaatjes en met beslissingsondersteunende informatie. Belangrijker nog is dat mensen zelf hun gezonde waarden ontdekken en leren sturen via hun leefwijze. We moeten zien of het apparaatje zijn beloften waarmaakt, maar als Scanadu het niet is, is er wel een ander die het doet.
Bij Google zagen we dat Google Glass kan helpen informatie te vinden die voor burgers en professionals relevant is. Het kan informatie over ziekte en behandeling zijn, maar ook over gezondheid en de dagelijkse dingen in het leven. Dat zijn we van Google gewend. Dat is dus ook voor mensen met een beperkingen nuttig. Zo kunnen mensen met een beperking met hulp van Google Glass via spraakcommando´s beter de weg vinden, zo liet Lucien Engelen tijdens zijn presentatie op FutureMed 2013 zien. Google Glass heeft trouwens ook een ‘oortje’; je kunt ook gesproken teksten horen! En wat te denken van de Google car, die we tegen kwamen? Een auto zonder chauffeur. Handig als je om welke reden niet kunt rijden. Of de vreedzame drone, die over ons heen vloog, vermoedelijk om van het ene gebouw naar het andere gebouw iets te brengen op het immense terrein van deze informatiegigant.
Holistisch opleiden
De Universiteit van Stanford liet zien hoe hun artsen en verpleegkundigen veel meer holistisch worden opgeleid. Ze worden daarbij ondersteund door technische en menselijke simulaties. Door na te bootsen hoe mensen in een ziekenhuis binnen komen en te monitoren hoe ze van moment tot moment een belangrijk gesprek ervaren, kunnen de professionele hulpverleners veel beter op iemand inspelen.
Gepersonaliseerde zorg
Het zijn voorbeelden van een samenleving en een gezondheidszorg waarin gepersonaliseerde dienstverlening de norm is, voor iedereen. Dat geldt vanaf niveau van DNA structuren tot en met hoe je in de samenleving kunt functioneren. Gepersonaliseerde zorg gaat tot betere resultaten leiden; het maakt een einde aan gemiddelde zorg. Uitgaan van gemiddelde waarden is in veel gevallen met hagel schieten met een beperkte trefkans. Zorg die niet de context meenemen (sociaal en fysiek milieu, individuele geschiedenis) en die niet meeneemt wat iemands individuele norm is, bereikt onvoldoende resultaat en leidt tot veel verspilling.
Kunstmatige intelligentie
Beslissingsondersteunende systemen worden steeds beter ook voor gepersonaliseerde zorg. De enorme ontwikkeling van kunstmatige intelligentie en van digitale capaciteit en het gegeven dat steeds meer mensen hun gegevens in de cloud zullen zetten (bijvoorbeeld Patients like me) zodat anderen baat hebben bij hun ervaringen helpen daarbij. Ons begrip van privacy verandert.
Shared decision making
Het kader van persoonsgerichte zorg helpt bij de concretisering hiervan naar de nieuwe rollen van zorgverleners en cliënten in de gezamenlijke besluitvorming – shared decision making – uitgaande van de doelen van de persoon met een hulpvraag. Dat kan nu al. Het vraagt nu en in de toekomst andere vaardigheden om met de veelheid van beschikbare gegevens met mensen die hulp en zorg nodig hebben, de juiste keuzes te maken, aansluitend bij de doelen en waarden bij hen passen. En dan heb ik het niet alleen over waarden als hartslag, temperatuur, zuurstofniveau, ademhaling en bloeddruk!
Henk Nies
Voorzitter raad van bestuur van Vilans