De laatste tijd wordt er weer veel geschreven over de digitale revolutie in de zorg en thema’s die daar direct mee te maken hebben. In de praktijk wordt er al veel toegepast van wat bij velen nog als ‘nieuw en in ontwikkeling’ bekend is.
Er zijn al cliëntvolgsystemen, robots die een redelijke mate van ‘menselijk handelen’ te zien geven en operaties die zonder fysieke chirurgisch contact worden uitgevoerd, om maar enkele van de vele voorbeelden te noemen. De vervolgstap is GoogleCare.
Vier pijlers
Zorg bieden kent vier belangrijke pijlers: de menselijke factor (aanwezig zijn), het menselijk handelen (het doen), de facilitaire omgeving (het mogelijk maken van) en de logistiek (het proces van A naar B). Alle componenten maken een onvoorstelbare ontwikkeling door. Niet alleen door wijzigende wet- en regelgeving, maar zeker ook door nieuwe managementinzichten, herschikking van taken, het benutten van marktmechanismen en technologische vernieuwing.
Het is als gevolg van deze ontwikkeling niet meer vanzelfsprekend dat bestaande spelers in het zorgveld datgene blijven doen wat zij nu doen; het bestaansrecht daarvan staat ter discussie. Nieuwe partijen treden toe en nemen deels taken van de gevestigde orde over.
Opmars
Wat betreft het benutten van marktmechanismen en technologische vernieuwing ten aanzien van zorglogistiek staan we pas aan het begin van een te verwachten indrukwekkende opmars. Marktpartijen worden facilitaire bedrijven en gaan voorzien in volledig computergestuurde zorglogistiek. Daarbij is het alleen nog de vraag of de bestaande zorgaanbieder de marktpartij vraagt om het leveren van diensten of dat die marktpartij de zorgaanbieder uitnodigt om van zijn diensten gebruik te maken.
Dat marktpartijen hele zorgfaciliteiten ter beschikking stellen aan zorgaanbieders is niet nieuw. Reeds vroeg in de jaren ’90 wordt deze mogelijkheid gepraktiseerd in Australië, Canada, Engeland en andere landen waar consortia van marktpartijen de gehele fysieke structuur van een ziekenhuis ter beschikking stellen aan de zorgverlener. Alleen de witte jassen zijn dan nog medewerkers van het ziekenhuis. Alle andere taken worden door een consortium op zich genomen. Onlangs is het Atrium Medisch Centrum overgegaan tot het benutten van een consortium van marktpartijen die alle diensten (behalve de medisch inhoudelijke) ter beschikking stelt aan het ziekenhuis. Ook Zaans Medisch Centrum heeft recent een dergelijk contract gesloten.
Logistieke taken
De volgende stap is de overdracht van logistieke taken aan marktpartijen. Logistiek is een uitermate belangrijk en complex vraagstuk bij elke zorgaanbieder in alle zorgsectoren. Ervoor zorgen dat mevrouw Jansen op het juiste moment wordt bezocht, dat haar pillendoosje gevuld is, dat de OK van de juiste instrumenten is voorzien, dat de chauffeur van het busje weet waar hij welke klant moet ophalen. Dagelijks worden miljoenen transacties gemanaged om alle noodzakelijke componenten in een juiste volgorde te krijgen. Ook kostentechnisch kan een goede organisatie hiervan zeer besparend zijn.
Nu logistiek ook een ontwikkeling doormaakt van computergestuurde transacties en het benutten van ICT om alles op tijd op de juiste plek te krijgen, behoort het ook tot de mogelijkheden om marktpartijen dit gehele proces aan de zorgverlener ter beschikking te laten stellen.
Contractpartij
Belangstelling van grote ICT-bedrijven en logistieke dienstverleners is er al. En dan komt, net als bij de facilitaire dienstverlening, de vraag of zorgverleners de dienst van zorglogistieke bedrijven gaan afnemen of dat het wordt omgedraaid: huren logistieke en facilitaire consortia zorgverleners in om van hun services gebruik te maken? Met andere woorden: worden zorgaanbieders contractpartij (huurder/gebruiker) van alle voorzieningen die de zorgverlening nodig heeft? Daarbij nodigt het consortium de zorgaanbieders uit om van zijn diensten gebruik te maken en niet (meer) andersom. Dat laatste is dan over tien jaar de nieuwe wereld.
Infrastructuur
Nu Google zich gaat richten op de logistiek van publieke dienstverlening is het een kwestie van tijd voordat dergelijke global players zich ook gaan richten op de zorg. De eerste stap zet Google nu op het gebied van de infrastructuur. Google gaat dan de logistiek op en rond de (snel)wegen verzorgen. Google weet precies waar de automobilist naartoe moet en omdat Google dat van alle automobilisten weet, kan men het gehele logistieke netwerk efficiënt gaan beheren. Google zit gewoon bij iedereen in de auto. Google kan daar alle zaken aan koppelen die voor de inzittenden belangrijk zijn. Google is de baas en jij niet meer.
Wereldmarkt
Het is een kwestie van tijd dat Google zich ook op de zorglogistiek gaat werpen. Het is een wereldmarkt van honderden miljarden euro’s/dollars. Dus de moeite waard om grote aanvangsinvesteringen te doen. Vervolgens zal Google aan zorgaanbieders in een tenderprocedure vragen gebruik te maken van de door Google beschikbaar gestelde logistiek. Google neemt het initiatief en niet meer de huidige spelers. Google koppelt de gehele zorgverlening aan elkaar; van de wieg tot het graf. De discussie over het EPD is dan een non-issue. GoogleCare is een feit. Laten we er wel voor zorgen dat we de menselijke factor daarbij sterk in de gaten houden.
Paul Baks
Partner BMC Advies