Waarom krijgt de één maar geen ondersteuning bij een serieus probleem, terwijl de ander zorg krijgt terwijl het niet helemaal nodig is? Gratis is uiteindelijk duur.
‘Gratis’ screenen
Mijn kinderen zitten op de basisschool. Alle kinderen van groep twee krijgen een brief met de mededeling dat het kind een logopedistische screening kan ondergaan. Ouders hoeven er verder niets voor te doen. Onze kinderen praten al vanaf hun tweede jaar in volle zinnen. het gesprek dat wij als ouders met de leerkracht hebben over de zin van een screening levert een interessante discussie op. De leerkracht zegt uiteindelijk: “Maar het is gratis!”. Toch hebben we ons kind niet laten screenen.
Verbazingwekkend
Twee jaar later. Ons derde kind zit in groep twee. En wie schetst mijn verbazing: we krijgen een brief van school waarin om toestemming wordt gevraagd. Ik ga niet akkoord en bespaar onze gemeente 50 euro. Als de ouders van duizend kinderen dat doen, verdienen wij 50 duizend euro voor onze gemeente.
Toen ik hoogzwanger was, kwam iemand van de kraamzorg langs. Ik had geen mantelzorg. Mijn ouders en schoonouders wonen ver weg. Dus kreeg ik de volle indicatie voor kraamzorg. Met nog twee kinderen onder de vier jaar kreeg ik zelfs een ruimere indicatie. “Mevrouw u bent er voor verzekerd.” Heerlijk. Toen kwam de rekening. De eigen bijdrage liep op tot meer dan 100 euro. Als ik dat had geweten, had ik de buurvrouw gevraagd een wasje te doen en een ander om te stofzuigen. Met het kindje was immers niets mis. Had iemand me maar gezegd dat het niet gratis was.
Gratis is duur
Twee voorbeelden laten zien dat gratis duur is. Zo wil het kabinet de zorgkosten terugdringen. Schotten tussen de AWBZ en de WMO worden verschoven. Vele stelselwijzigingen zullen volgen. Maar wat heb je aan een stelselwijziging als je het gedrag niet verandert? Of om organisatieadviseur Albertus Laan (HHM) te citeren: ‘Straks zit je met een nieuw stelsel, maar met oud gedrag.’
Sturen op gedrag
Verandering in de zorg komt alleen tot stand als we ingrijpen op het niveau van de klant, van de professionals en dat van bestuurders. Alleen financieel sturen zal niet voldoende zijn. Ik ben er van overtuigd dat er bezuinigd kan worden zonder dat de kwaliteit van zorg in het gedrang komt. Door mensen goed voor te lichten over mogelijke keuzes en hen hun échte behoefte goed te laten verwoorden. Wat is het probleem en hoe kunnen we dat zo simpel mogelijk oplossen? Sturen op gedrag is niet eenvoudig. Sturen op het vergroten van kennis en het veranderen van houding is kansrijker.
Kantelpunten in de zorg
Frieslab zoekt in opdracht van het ministerie van VWS naar de kantelpunten in de zorg. Hoe komt het dat van de twee mensen met dezelfde behoefte de één wel een zorgvraag formuleert en de ander niet? Waarom krijgt de één maar geen ondersteuning bij een serieus probleem, terwijl de ander zorg krijgt terwijl het niet helemaal nodig is? En wat maakt dat het ene aanbod wel wordt gefinancierd en het andere niet? Onze projecten leveren interessante praktijkvoorbeelden op, waar wij veel van kunnen leren. Maar wij horen ook graag verhalen uit de rest van het land. Enthousiast of tenenkrommend. U bent welkom.
Sanja Bouman
programmamanager Frieslab