Harmoniemodel betere route dan specialisten verplicht in loondienst

Het Deventer Ziekenhuis bewijst al twintig jaar dat een medische staf van vrijgevestigde specialisten en specialisten in loondienst prima in harmonie (zowel in werklast als inkomen) met de raad van bestuur kan samenwerken. En dat dat niet duurder is. Specialisten in loondienst en vrijgevestigde medisch specialisten vormen samen het Geïntegreerd Bestuur van de Medische Staf (GBMS), één vertegenwoordigend orgaan van alle medisch specialisten. Het GBMS en de raad van bestuur bepalen samen de strategische koers van het ziekenhuis en staan zo gezamenlijk voor de beste zorg.

Saamhorigheid

Harmonisatie is er bij de vrijgevestigde specialisten in Deventer op basis van werklast. Bij gelijke werklast ontvangt elke specialist een even groot winstaandeel. Historisch gezien weten wij dat de werklast van jaar tot jaar van vakgroep tot vakgroep verschilt, maar zich over de jaren uitmiddelt. Daarom is het honorarium van de vrijgevestigde specialisten onderling gelijk. Zelfs in de COVID-periode, een uitzonderlijke situatie, waarin de longartsen lange, zware weken maakten en anderen noodgedwongen op hun handen moesten zitten, hebben we geen wanklank gehoord. Er is een sfeer van saamhorigheid en solidariteit; men vertrouwt op het systeem. De vrijgevestigden en de loondiensters vinden zich in een gezamenlijk doel: geld is niet de drijfveer, maar het leveren van de zorg die nodig is voor onze patiënten.

Plafondafspraken

Een van de aannames is dat specialisten meer zorg leveren om meer te verdienen. Dit zou leiden tot te veel behandelingen. De tijd dat elke gedeclareerde verrichting tot een hoger inkomen leidt, is echter al enkele jaren voorbij. Daar hebben de plafondafspraken tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars een einde aan gemaakt. Als artsen extra inzet leveren, doen ze dat omdat ze kwalitatief goede zorg willen bieden en de patiënt niet in de kou willen laten staan. Het idee dat alle artsen in loondienst brengen goedkoper zou zijn, is twijfelachtig. Onderzoeken hiernaar zijn niet eenduidig. Zaken als pensioenverplichtingen, verzekeringen en ondersteunend personeel worden nu door de medisch specialistische bedrijven (MSB’s) betaald. Een verplichte loondienst kan daarom voor sommige ziekenhuizen zelfs duurder uitpakken. De politiek moet zich in elk geval niet rijk rekenen. Het prettig samenwerken, zonder afleiding door onenigheid over geld, is een belangrijk aspect van de cultuur in ons ziekenhuis. We hebben hier vrijgevestigde specialisten die elders meer zouden kunnen verdienen, maar toch kiezen voor het geharmoniseerde model dat wij al 20 jaar met succes hanteren.

Ultieme vorm van gelijkgerichtheid

Waar het gaat om de betere bestuurbaarheid van een ziekenhuis (in de discussie wordt gesproken over ‘gelijkgerichtheid’), kan de politiek een punt hebben in ziekenhuizen waar meerdere MSB’s zijn of waar maatschappen van specialismen nog een belangrijke onderscheidende rol spelen. Het is inderdaad complex als je als raad van bestuur met meerdere MSB’s moet onderhandelen. Zeker als deze MSB’s ook nog eens onderling verschillen in inkomen en ze per MSB sturen op volumes om inkomens te verhogen. De meeste MSB’s rekenen namelijk af conform het ‘Logex-model’ waarin de eigen (productie- en kwaliteits) parameters worden vergeleken met dezelfde vakgroepen in andere ziekenhuizen. Hierdoor ontstaat de prikkel om meer te verdienen dan anderen binnen het eigen ziekenhuis. Ieder probeert een groter deel van de taart te krijgen. In Deventer wil het gehele MSB de afspraken die zij met het ziekenhuis heeft gemaakt behalen: de ultieme vorm van gelijkgerichtheid. Onze ervaring is dus dat één geharmoniseerd MSB (met één bestuur en daarmee aanspreekpunt) uitstekend functioneert.

Tegenkracht

De vraag is dan ook of een ander systeem de bestuurbaarheid per definitie vergroot. Het verplicht over laten gaan van vrijgevestigde medisch specialisten naar loondienst suggereert dat de vrijgevestigden nu een ‘hindermacht’ vormen en de bestuurbaarheid van (en daarmee de gelijkgerichtheid binnen) het ziekenhuis in de weg staan. Dat is niet terecht. In Deventer vormen de medisch specialisten met hun passie en vakinhoudelijke kennis (onafhankelijk van hun werkvorm) voor de raad van bestuur een gewenste tegenkracht, die juist door discussie de zorg beter maakt. Bovendien is het onze indruk dat de bestuurbaarheid in ziekenhuizen waar alle medisch specialisten in loondienst zijn (zoals in de academische centra) niet altijd beter is dan in ziekenhuizen waar (een deel van) de medici in vrije vestiging zijn. Een combinatie van loondienst en vrije vestiging kan prima werken, voor alle betrokken partijen. Dat bewijst het Deventer Ziekenhuis met één medisch specialistisch bedrijf dat vertegenwoordigd is in een geïntegreerd bestuur. We gunnen elk ziekenhuis één (in tijd én geld) geharmoniseerd MSB met een geïntegreerd bestuur van de medische staf.

Probleem dat niet hoeft te bestaan

De zorg staat voor veel uitdagingen, maar de oplossing ervan ligt volgens ons niet in specialisten in loondienst. Als de politiek hier toch toe besluit, dan zal de organisatie ingrijpend hervormd moeten worden. Dit zal veel energie vergen en kan grote gevolgen hebben voor de exploitatie van ziekenhuizen. Deze energie steken wij liever gezamenlijk in het toekomstbestendig maken van de zorg voor onze patiënten. Medisch specialisten allemaal in loondienst is een oplossing van een probleem dat niet hoeft te bestaan. Dat bewijzen wij dagelijks in het Deventer Ziekenhuis.

Desiree Creemers, voorzitter raad van bestuur Deventer Ziekenhuis

Hans van der Deure, voorzitter Geïntegreerd Bestuur Medische Staf, Deventer Ziekenhuis