In Nederland zijn naar schatting anderhalf miljoen volwassenen laaggeletterd. Zij hebben grote moeite met lezen en schrijven, waardoor zij in het dagelijks leven – privé of op het werk – minder goed kunnen functioneren.
Analfabeten in Nederland
Van deze anderhalf miljoen is één miljoen van Nederlandse afkomst en een half miljoen van niet-Nederlandse afkomst. Ongeveer 250.000 volwassenen in ons land met een Nederlandse achtergrond zijn analfabeet. 250.000; dat zijn bijna 7000 stadsbussen.
Gevolgen
Laaggeletterden maken vaker gebruik gezondheidszorg, zijn over het algemeen vaker ziek, et cetera. Nederland staat op de tiende plaats als het gaat om het percentage laaggeletterdheid. Ter vergelijking hieronder de percentages volwassen laaggeletterden van enkele andere landen (niveau 1 IALS):
- Zweden: 6%;
- Duitsland 9%;
- Nederland 10%
- Groot Brittannië: 23%;
- Verenigde Staten 24%;
- Ierland: 25%;
- Polen 45%.
- Aziatische, Arabische en Afrikaanse regio’s 40-50%
Kostenbesparing
Naast persoonlijke en gezondheidswinst levert het uitbannen van laaggeletterdheid een jaarlijkse kostenbesparing op van naar schatting 20 miljoen euro op huisartsenzorg en 41 miljoen euro op ziekenhuiszorg. Totaal van 61 miljoen euro op jaarbasis, zie voor de onderbouwing hiervan de website van de week van de alfabetisering, ik ben geschrokken van de cijfers daar.
Zorg 2.0
Wij proberen binnen het UMC St Radboud vanuit het REshape programma de patiënt meer en meer te gaan zien als lid van het (behandel)team, wij noemen dat ook wel Zorg 2.0 (vaak ten onrechte gebruikt als verzamelnaam voor het gebruik van sociale media). Onderdeel van dit veranderproces is dat we meer en beter op de patiënt afgestemde informatie aanbieden. Bovenstaande cijfers geven echter aan dat we een extra uitdaging hebben, waarmee we aan de slag moeten.
Niet kunnen lezen of schrijven
Ik probeer me voorstellen hoe het is om moeilijk of niet te kunnen lezen of schrijven. Het lijkt mij zoals wat me zou overkomen als ik naar China op vakantie zou gaan, al die tekens, soms en woord, merk of iets herkenbaars wellicht, maar verder geen idee waar het over gaat.
Zelfredzaamheid
De conclusie is in feite dat voor zelfredzaamheid/zelfmanagement van de patiënt vaardigheden nodig zijn die 1,5 miljoen laaggeletterden niet bezitten. Zeker gezien de kennis dat laaggeletterden over het algemeen meer gebruik maken van gezondheidszorg is het van groot belang dat hier aandacht voor komt, dat we gaan snappen hoe we hiermee om kunnen gaan. Om Zorg 2.0 effectief te laten zijn is het een voorwaarde dat de patiënt de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen bezit.
Toegankelijke zorg
We moeten laaggeletterdheid voorkomen en verminderen. En tot die tijd weten hoe we de zorg toegankelijk maken en houden voor laaggeletterden. Daarom belangrijk om te weten hoe zij nu omgaan met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie over hun gezondheid. Om die reden wil UMC St Radboud hier graag onderzoek naar gaan doen. Voor een deel is het wellicht oplosbaar bijvoorbeeld met videofilmpjes aan te bieden, aan de andere kant hoe vindt je die als je problemen met lezen hebt?
Onderzoek
Als laaggeletterdheid niet meer voorkomt, leidt dit tot een gezondere samenleving, betere zorgverlening en het levert bovendien een kostenbesparing op. Naar schatting 61 miljoen euro per jaar. Wanneer we weten hoe laaggeletterden omgaan met het vinden en toepassen van informatie, kunnen we daarop inspelen bij de ontwikkeling van zelfmanagementprogramma’s en bijvoorbeeld e-Health (empowered health in onze REshape visie) toepassingen. Dit is belangrijk omdat we laaggeletterdheid niet morgen opgelost hebben, maar er zodoende wel voor zorgen dat de zorg van nu toegankelijk blijft voor iedereen.
Verwijzen naar taalcursus
Professionals in de gezondheids- en zorgsector zijn nu al beroepsmatig en als vertrouwenspersoon de aangewezen personen om mensen met lees- en schrijfproblemen te herkennen en te verwijzen naar een taalcursus. Zij fungeren zodoende als cruciale spil richting de einddoelgroep, namelijk laaggeletterde patiënten/cliënten.
Week van de Alfabetisering
Iedereen kan hier een bijdrage aanleveren, te beginnen tijdens de Week van de Alfabetisering. Ik doe mee, u ook? Kijk voor meer informatie in de toolkit gezondheid op de website van de http://weekvandealfabetisering.nl/week-van-de-alfabetisering/downloads/category/11-toolkits