Voor een houdbare zorg is het van belang dat in het hele zorgproces de juiste keuzes worden gemaakt. Een begrijpelijke zorgnota geeft wel inzicht in de kosten, maar het is de vraag of dat helpt bij het maken van betere keuzes.
In de oncologie zijn verschillende cruciale momenten die van belang zijn voor de uitkomsten van de zorg en voor de kosten van de zorg. Denk aan de keuze tussen behandelopties en tussen aanbieders van deze opties, de keuze tussen nazorg dichtbij huis of vanuit het ziekenhuis en de keuze tussen doorgaan met behandelen in de laatste fase en dus sterven in het ziekenhuis en iezen voor kwaliteit van leven en palliatieve zorg.
Oncologische fuik
Het is belangrijk deze keuzemomenten te expliciteren en te faciliteren om te voorkomen dat mensen terechtkomen in wat wel de oncologische fuik wordt genoemd. Hollen van diagnose naar behandeling en verder, zonder een moment van reflectie. En achteraf constateren dat je niet tevreden bent met de keuzes die in feite voor jou gemaakt zijn.
Time out
Wij pleiten voor het inbouwen van een time out tussen diagnose en behandeling in de vorm van een kies gerust gesprek met de huisarts vóór de start van de behandeling van kanker. En wellicht zou dit voor alle niet acute complexe of ingrijpende behandelingen gewenst zijn.
Een huisarts verwijst dan voor diagnostiek en een behandeladvies en gaat met de patiënt na of alle relevante informatie aanwezig is over behandelopties. Vervolgens helpt de huisarts de patiënt die informatie in perspectief te plaatsen (overleven en kwaliteit van leven) en bij de keuze voor een aanbieder. De huisarts fungeert als consulent van de patiënt in dit gesprek. Met het Kies gerust gesprek bij diagnose wordt de basis gelegd voor nazorg dichtbij huis en het tijdig kiezen voor palliatieve zorg.
Twee offertes
Vaak wordt gezegd dat de kosten van de zorg geen rol mogen spelen in de spreekkamer en dus ook niet het Kies gerust gesprek. Ik vraag me echter af of er voor complexe, ingrijpende en meestal dure, niet acute behandelingen het geen routine zou moeten worden dat de huisarts op basis van de diagnostiek minimaal twee offertes aanvraagt. Offertes die zicht bieden op het behandelarrangement, beoogde uitkomsten op overleving en kwaliteit van leven én op de kosten.
Effect
Mijn stelling is dat zicht de op kwaliteit/prijs-verhouding vooraf meer effect heeft op gedrag van artsen en keuzes van de patiënt en de uitkomsten van de zorg dan een begrijpelijke zorgnota achteraf.
Anemone Bögels
Directeur patiëntenbeweging Levenmetkanker