Edith Schippers, minister van tabak, een pijnlijke aantijging van Zembla. De vrouw die verantwoordelijk is voor de gezondheid van het Nederlandse volk, voelt zich kennelijk tevens verantwoordelijk voor de portemonnee van de tabaksindustrie.
Twee heren
We weten al heel lang: Niemand kan twee heren dienen. Wie de volksgezondheid dient, is een vijand van de tabaksindustrie. Wie de tabaksindustrie dient, is een vijand van de volksgezondheid. De uitzending van het documentaireprogramma Zembla van vrijdag 21 oktober toont aan dat mevrouw Schippers veel contacten heeft gehad en heeft met de tabaksindustrie. Veel meer dan ze toegeeft. Dat is onthutsend, en dan druk ik mij zachtjes uit. Tienduizenden mensen overlijden per jaar aan roken. Het is doodsoorzaak nummer één in Nederland. En onze minister van volksgezondheid praat met de mensen die er belang bij hebben dat het doodsoorzaak nummer één blijft.
Versleten paard
In Zembla kwamen deze mensen aan het woord. We zagen een lobbyist voor de tabaksindustrie. “Wij werken voor een legale bedrijfstak!”, riep hij. Tabakslobbyisten halen altijd dit oude, versleten paard van stal. Mij doe je niks, zag je hem denken. De reactie van de Franse dame ‘a legal but a lethal industry…’ sloeg de spijker op zijn kop.
Zwakke verdediging
Strikt genomen heeft deze meneer gelijk. In tegenstelling tot de drugskoerier en de mensensmokkelaar, oefent de tabakslobbyist een legaal beroep uit. Hij blijft netjes binnen de grenzen van het wetboek van strafrecht. Een hele geruststelling. Maar het is een zwakke verdediging. Wat de tabakslobbyist niet begrijpt, is dat er naast juridische verantwoordelijkheid ook zoiets bestaat als morele verantwoordelijkheid. Wil je werken voor een bedrijfstak die haar eigen consumenten, en zijn omgeving ernstige schade toebrengt? Die de helft van consumenten doodt als het product gebruikt wordt zoals het bedoeld is? Die zich richt op jongeren, omdat die het makkelijkst te beïnvloeden zijn en nodig zijn voor gegarandeerde afzet in de toekomst? De tabakslobbyist heeft hier geen boodschap aan.
Werkbezoek
Mevrouw Schippers zei dat ze de mensen van de tabaksindustrie ‘nauwelijks kent’. Sinds de uitzending van Zembla weten we dat dat niet waar is. De meneer zegt dat hij mevrouw Schippers ‘intensief (heeft) leren kennen”’ “Wij voeren als bedrijfstak één op één gesprekken met haar”, aldus de tabakslobbyist. Ook onthulde Zembla dat ambtenaren van het ministerie een werkbezoek hebben gebracht aan de tabaksindustrie.
Integer
Wij hebben recht om te weten met wie de minister van volksgezondheid praat. Vooral als dat is met een bedrijfstak die, zacht gezegd, niet bevorderlijk is voor de volksgezondheid. Nu zijn daar geen regels voor opgesteld, behalve dat ambtenaren integer dienen te zijn. Uiteraard zou ik zeggen! Die regels moeten er zo snel mogelijk komen.
In de Tweede Kamer wordt de roep steeds luider voor een protocol met regels over contacten met de tabaksindustrie, maar ook met de alcoholindustrie. Een protocol maakt duidelijk hoe ambtenaren om moeten gaan met contacten met de tabakslobby. Ook de minister zelf wordt door een protocol gedwongen openheid van zaken te geven. Dit is belangrijk voor nu en in de toekomst.
Nergens voor nodig
Maar deze minister wil geen protocol. Nergens voor nodig, zegt ze. Ondertussen gaat ze verder met haar pro-tabaksbeleid. Ze staakt de vergoeding bij stoppen met roken. Ook het rookverbod in de horeca schaft mevrouw Schippers deels af. Terwijl andere Europese landen steeds strengere maatregelen nemen, draait Nederland alles terug. Alles voor de eigen verantwoordelijkheid! De champagneflessen bij de tabakslobby blijven knallen. Mevrouw Schippers verkondigt vol trots dat ze wel de boetes heeft verhoogd. Maar bij een gebrek aan handhaving is dit een doekje voor het bloeden.
Verstandig beleid
Minister Schippers noemt haar beleid liberaal. Maar dat is het niet. De vrijheid van de één houdt op waar de vrijheid van de ander wordt geraakt. Rokers raken op allerlei manieren hun omgeving. De gezondheid van de niet-roker wordt geschaad door meeroken. Via de zorgverzekering betalen niet-rokers mee aan de hoge zorgkosten voor rokers. Niet voor niets zijn sigarettenfabrikanten verplicht op hun pakjes sigaretten te zetten: “Roken brengt u en anderen rondom u ernstige schade toe.”
Daarom zou een liberaal achter effectieve tabaksontmoediging moeten staan. Dat is geen betutteling, dat is verstandig beleid. Voor de gezondheid, voor de zorgkosten, voor alles. Edith Schippers is niet de minister van tabak. Zij is benoemd tot minister van Volksgezondheid. Het wordt tijd dat dat ook in de praktijk gaat blijken. En ze weet precies bij welke partijen ze daarvoor te rade dient te gaan. Die dragen graag hun steentje bij!
Voorzitter van het Partnership Stop met Roken