Sinds 1 juli 2008 geldt in Nederland een rookverbod in de horeca. Ondanks uitvoerig protest van cafés (aantoonbaar georganiseerd en betaald door de tabakslobby) was er geen ruimte voor uitzonderingen. Want, zo oordeelde de Hoge Raad in 2010, het rookverbod is voor alle horeca van toepassing. Een gelopen race zou je zeggen.
Totdat het huidige kabinet liet weten toch een uitzondering op het rookverbod toe te staan. Gezwicht voor de tabakslobby? Sinds 5 juli mag er weer officieel gerookt worden in cafés kleiner dan 70 vierkante meter zonder personeel. Op deze datum is ook het advies van de Raad van State openbaar gemaakt. Het advies luidde: Minister, pas het ontwerpbesluit aan, want de onderbouwing is niet correct. Maar, zoals we inmiddels gewend zijn van deze minister, wordt het advies minimaal overgenomen. En al voordat de wetswijziging is ingegaan, wordt in 42 procent van de cafés en discotheken waar de uitzondering niet geldt, gewoon weer gerookt.
Onderbouwing te weinig toegelicht
Naast een aantal technische adviezen, is de Raad van State van mening dat de uitzondering te weinig is toegelicht. Zo is het volgens deze Raad niet duidelijk hoe groot het percentage is waarbij het rookverbod direct te herleiden is tot omzetverlies. De recessie lijkt meer invloed te hebben gehad op het omzetverlies dan het rookverbod. Dat wordt ook door horecaondernemers zelf en het CBS bevestigd. Daarnaast is de Raad van mening dat het wel of niet hebben van personeel geen toereikend argument is. Het gaat immers ook om bezoekers aangezien de (kleine) horeca een openbare functie heeft en de schade door tabaksrook enorm. Ook interessant is dat de Raad bevestigt dat de uitzondering in gaat tegen de Aanbeveling van de Raad van de Europese Unie, met betrekking tot rookvrije ruimten en het wereldwijde WHO tabaksverdrag. Ten slotte vraagt de Raad zich af hoe deze uitzondering te plaatsen in het breder beleid van het kabinet voor de bevordering van de volksgezondheid. Hier levert de rookvrije horeca een grote bijdrage aan.
Acceptatie van gezondheidsschade
Het ministerie geeft aan dat de meeste adviezen van de Raad van State zijn overgenomen. Maar eigenlijk wuift ze elk advies en elk kritiekpunt makkelijk en slecht onderbouwd van tafel. Ze praat dit goed door vooral te benadrukken dat de boetes zijn verdubbeld. Echter, als de handhavingcapaciteit onvoldoende blijft zal dit niet veel effect sorteren. Wel wordt een kleine toegeving gedaan aan de volksgezondheidsbelangen, aldus de minister in de toelichting! Onze minister van Volksgezondheid accepteert dus een maatregel die leidt tot ongezondheid. Op zijn minst merkwaardig. Daarnaast geeft zij aan dat deze uitzondering niet mag worden gezien als een eerste stap in de richting van minder tabaksontmoediging, ‘integendeel’ aldus haar eigen woorden. Want roken is immers een speerpunt in de Gezondheidsnota – op schrift. Toch een vreemde uitspraak gezien de flinke bezuinigingen op tabaksontmoediging. Daarbij zie ik ook niet in hoe ik dit moet plaatsen in het licht van het stopzetten van de vergoeding van stoppen met roken. Kunnen we straks bij de minister en dit kabinet aankloppen voor een schadevergoeding?
Rekening
Tijdens een groot longkankercongres dat onlangs in de RAI werd gehouden waarschuwden een aantal prominente wetenschappers voor de zorgwekkende sterfte door longkanker onder Nederlandse vrouwen. Daarnaast is de blootstelling aan tabaksrook in Nederland, ook in huis waar kinderen bij zijn, nog steeds schrikbarend hoog en de kennis van schade door tabak laag. Dit kabinetsbeleid zal ertoe leiden dat roken weer opnieuw steeds normaler wordt met alle gevolgen van dien. En daar zullen u en ik straks de rekening van gepresenteerd krijgen. Want laten we eerlijk zijn, de enige die bij dit soort beleid baat heeft is de tabakslobby. De champagneflessen hebben ongetwijfeld al verschillende keren geknald als deze minister weer een nieuwe maatregel neemt die vooral voor de tabaksindustrie voordelig uitpakt.