In zijn belangwekkende oratie ‘Zen en de kunst van het zorgmanagement’ van 19 januari 2018 stelt hoogleraar Health Care Management Jaap van den Heuvel onder meer dat het huidige systeem van ziekenhuisfinanciering averechts heeft uitgepakt.
Waar het systeem van dbc’s, later geëvolueerd tot dbc’s op weg naar transparantie (dot), bedoeld was om de (productie-)prikkels uit het systeem van functionele bekostiging op te lossen en transparantie voor patiënt en verzekeraar aan te brengen, is dit niet gelukt.
In tegendeel. Om een dbc declarabel te maken dient deze genoeg gevuld te zijn met activiteiten: een onbedoelde productieprikkel dus. Van transparantie voor de patiënt is ook geen sprake. De factuur bevat terminologie die voor de gemiddelde Nederlander onbegrijpelijk is en de opbouw van de bedragen in de factuur is al even ondoorgrondelijk. De getoonde prijzen per behandeling verschillen per zorgaanbieder enorm en zijn vaak het gevolg van een ingewikkeld onderhandelingsproces. Daarnaast stelt Van den Heuvel dat kosteneffectiviteit en innovatie binnen de zorgketen niet mogelijk zijn, omdat de aandacht nu voornamelijk ligt op het vol krijgen van dbc’s.
Gebrek aan lef
Als oplossing ziet Van den Heuvel het loslaten van de dbc/dot-systematiek en het instellen van een ziekenhuisbudget op basis van een vast bedrag per bewoner van het verzorgingsgebied. Dit zou een betere basis zijn om innovaties te laten landen. Ik kan meegaan in deze redenering, maar zie wel een paar struikelblokken. De belangrijkste is het dreigende gevoel voor omzetverlies bij ziekenhuis en MSB (indien aanwezig). Het risico bestaat dat dit leidt tot versterking van het conservatisme, ook in het voorstel van Van den Heuvel.
Ook de angst voor verhoging van de werklast in de eerstelijn zonder dat hier financiële compensatie tegenover staat, zal belemmerend kunnen werken. Als laatste kan dit voorstel tot problemen gaan leiden in krimpregio’s: minder bewoners betekent minder budget, waar de vaste lasten met betrekking tot de infrastructuur, onder invloed van wet- en regelgeving, gelijk blijven.
Triple aim
Om dit te tackelen is mijn aanvulling op het voorstel van Van den Heuvel dan ook: start met pilots waarbij in een goed afgebakende regio de gezamenlijke zorgverleners voor een eveneens goed afgebakende patiëntenpopulatie het gezamenlijke budget op basis van de historische parameters krijgen, met de opdracht om invulling te geven aan de triple aim: betere ketenlogistiek, betere patiëntervaring en lagere overall kosten. De principes van accountable care. Indien de verzekeraar bereid is om dit contract af te sluiten op basis van het shared savings-principe, zijn de genoemde struikelblokken zo opgeruimd.
Alleen gebrek aan lef kan dan nog in de weg staan.
Cor Calis
Partner Arteria Consulting
